M015

تضاﺩ ﺗﻤﺪﻧّﻬﺎ،ﻭ ﺳﻘﻮﻁ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ

       گرچه عملا ﻣﺤﻘّﻘﻴﻦ،ﻫﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺣﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﺪﻭ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﻠّﻰ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ، ﻭ ﻳﺎ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻭ ﻣﺎﺩﻯ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ . ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺮﻗﻮﻡ ﻭﻧﮋﺍﺩﻯ،ﮐﻪ ﻫﺮﻳﻚ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺭﺍﻳج ﺒﺸﺮﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻳﻚ ﺗﻤﺪّﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻳﻚ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺳﻠﻴقه اﻯ ﺧﺎص میباﺷند. ﺑﻄﻮﺭﻳﮑﻪ ﻫﻤﮕﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﭘﺸﺖ ﮐﺮﺩﻥ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ،ﺩﺭ ﻧﻮﺑﺘﻰ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺣﻖّ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺻﻔﺎﺕ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺃﺯﻟﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﻣﻴﮕﺬﺭﺍﻧﻨﺪ. ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺯﻳﺮﺩﺳﺘﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺒﺎﻟﺎﺗﺮﻫﺎ، ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻧﺎﺣﻖ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ ﻭﻣﻮﻫﻮﻡ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺍﺳﺖ،ﻭﻣﺎﺩﻳﺘﺮ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻴﮕﺮﺩﻧﺪ.ﻭﻫﺮچخ که  ﺑﺎﻟﺎﺗﺮﻫﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻋﻘﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﻧﺴﺒﺖ ﺑﭙﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﻫﺎ ﻣﻘﺪّس ﻭﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﺎ ﺍﮔﺮ ﺩﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻳﺎ ﺩﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﻢ ﻃﺮﺍﺯ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻓﮑﺮﻯ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﻭ ﺳﻄﺢ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺧﻴﻠﻰ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﮐﻪ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎﻯ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺑﺎﻫﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﭼﻮﻥ ﻫﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻴﻔﻬﻤﻨﺪ،ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺣﻖ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺧﺪﺍ ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺗﮑﺮﺍﺭﻯ ﺧﻠﻖ ﻧﮑﺮﺩﻩ،ﭘس ﺩﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﮑﺮﺍﺭﻯ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻭﻟﻰ ﺍﻳﻦ ﺿﻌﻒ ﺣﻮﺍس ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﻳﺪ ﻭ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻭﻋﻘﻞ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺭﻳﺰ ﺑﻴﻨﻰ ﻳﺎ ﺩﺭﺷﺖ ﺑﻴﻨﻰ ﺧﻮﺩ،ﻭ ﺗﻔﮑﻴﻚ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻫﻢ ﻣﺮﺯﻯ می ﺸﻨﺎﺳﺪ.ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﻯ ﺟﺰﺋﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ،ﻳﺎ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﻯ ﮐﻠّﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻤﻰ ﻳﺎﺑﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎ ﺩﺭ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ ﺍلاّ  ﺩﺭ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﮑﺎﻣﻠﻬﺎﻯ ﻧﻮﻋﻰ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ،ﺑﺎﺯ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﺋﻰ ﻫﺴﺖ.ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺍﺳﺖ،ﻭﺭﻭﺡ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺑﺮﻭﺩ.

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻭﺩﺭ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ،ﻣﺘﻔﮑّﺮﻳﻦ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭﻓﻠﺎﺳفه ﻮﻋﻠﻤﺎ،ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻋﻤﺮ ﺑﺸﺮ،ﺑﺎﻳﻦ ﻓﮑﺮ ﺑﻮﺩه اﻧﺪ،ﭼﺮﺍ ﺍﻣﻮﺭ ﻭﻓﻖ ﻣﺮﺍﺩ ﻭﻋﻘﻞ ﻭﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻰ ﺭﻭﺩ. مثل ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺳﻘﻮﻁ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺭﮊﻳﻤﻬﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ،ﺩﺭ ﺷﺮﻑ ﺳﻘﻮﻁ ﻭ ﻇﻬﻮﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻧﻈﺮﺍ ﻣﻄﻤﺌن هستند،ﮐﻪ ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ،ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻓﮑﺮ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ،ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺮﺍﻧﻰ ﻫﻤﻴشه اﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﺎلعه  ها ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ،ﮐﻪ ﭼﻪ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺭﺍ ﺑﺴﻘﻮﻁ ﻣﻴﺒﺮﺩ.ﻭ ﭼﻪ ﺭﺍﻩ ﺣل هاﺋﻰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺟﻠﻮ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﮕﻴﺮﺩ. ﻭ ﻳﺎ ﭼﻪ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ،ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺭﺍ ﻏﻨﻰ ﺗﺮ ﻭ ﺑﺴﻄﺤﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻣﺘﻔﮑّﺮﻳﻦ ﺑﺠﺎﺋﻰ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ،ﻭﻫﺮﮔﺎﻩ ﻫﻢ ﺭﺍﻩ ﺣﻠﻰ ﻣﻨﻄﻘی ﺒﺎﺷﺪ، ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺁﺵ ﺷﻠّﻪ ﻗﻠﻢ ﮐﺎﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﮐﺮﺩﻩ،ﻭ ﮐﺎﺭ ﺗﻔﮑﻴﻚ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻞ ﻭ ﻓﻬﻤﻴﺪﻥ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

      ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎی ﺨﻮﺩ،ﻫﻤﻴﻦ ﻫﺸﺪﺍﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ ﻭﻟﻰ ﮐﻤﺘﺮ ﮔﻮﺵ ﺷﻨﻮﺍﺋﻰ ﺑﻮﺩﻩ.ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻢ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻧﺸﺪﻩ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻫﻢ ﮐﺸته اﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﮐﻪ ﺩﺭﻙ ﺍﻳﻦ ﺍﺧﻄﺎﺭ،ﻭ ﻳﺎ ﺳﻘﻮﻁ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺨﺼﻰ ﻭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻋﻘﻠﻰ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﻮﺩه اﻧﺪ، ﺑﺪﺳﺘﻮﺭﺍﺕ ﺍﻭﻟﻴﺎ،ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧته اﻧﺪ، ﻭ ﻧﺠﺎﺕ ﻫﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ.ﻭﻟﻰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭﺍﺻﻠﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ،ﺣﺘﻰ ﺑﻪ ۳۱۳ ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ . ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺣﺪّ ﺍﻗﻞ،ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﺩ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻧﺪ،ﺣﺪّ ﺍﻗﻞ ﺑﻨﺠﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺷﺨﺺ ﺧﻮﺩ ﺭﺳﻴﺪه اﻧﺪ،ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻧﺸﻮﻧﺪ.ﻭﺣﺘﻰ ﺑﺎﻟﻌﮑس ﺑﺴﻄﺢ ﺑﺮﺗﺮ،ﻭ ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﻋﻘﻞ ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺳﻨﺪ.ﮐﻪ ﺍﻟﮕﻮی کماﻝ ﻣﻴﺴّﺮ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﺳﺖ .

    ﺍﻣﺎ ﻣﺘﻔﮑﺮﺍﻥ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ،ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻨﮓ ﺑﺴﻴﻨﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺠﺎﺕ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ، ﺑﭽﺸﻢ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻨﺪ،ﮐﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﺭﻭﺯ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﻝ ﺣﺪس ﻭ ﺍﺣﺴﺎس ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﮐﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻮﺟﻮﺩﺷﺎﻥ ﻫﻨﻮﺯﺑﺴﻄﺢ ﺍﻳﺪﺁﻝ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺧﻮﺩ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ،ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻰ ﻣﻴﮑﻨﺪ. ﻣﺸﮑﻞ ﺍﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮﺍﻥ،ﺍﻭﻟﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺧﻮﺩ ﺷﺎﻫﺪ ﻭ ﮐﺎﻣﻞ،ﻭ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ ﻟﺪﻧّﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﻳﺎ ﻏﺎﻳﺖ ﻋﻤﻴﻖ ﻓﮑﺮ ﺑﺸﺮﻯ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ.ﻭ ﻟﺬﺍ ﮐﺎﺭﻧﺎﺷﻨﺎس ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻔﮑّﺮ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﺎﺯﻡ ﺭﺍ ﭼﻮﻥ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎس ﺑﮕﻴﺮﺩ. ﻣﺮﺩه اﻳﺴﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﺪﺩ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﮕﻬﺪﺍﺷﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺯﻧﺪه ﺨﻮﻳش میباﺷﺪ.ثاﻧﻴﺎ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﻭ ﺗﻀﺎﺩ ﺗﻤﺪﻧّﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﻋﻘﻞ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ،ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ،ﻭ ﺗﻌﺼّﺐ ﻭ ﺑﺪ ﺩﺍﻭﺭﻯ ﺁﻧﻬﺎ،ﭼﻘﺪﺭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻌﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺑﻴﻨﺶ ﻫﺎ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﺯ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﻣﻴﺘﺮﺳﻨﺪ،ﻭﻟﻰ ﺑﺎﺯ ﺍﺯ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺷﺪﻥ،ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﺘﺮﺳﻨﺪ،ﻭﻫﺪﻓﺸﺎﻥ ﺣﻔﻆ ﻭﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺿﺪ ﺍﺭﺯﺷﻰ ﻭ ﺿﺪ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺩﺍﺭﺩ. ﻭ ﺣﺘﻰ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭﻣﻌﻘﻮﻝ،ﻭﻃﺒق ﺴُﻨّﺖ ﺟﺎﺭﻯ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻔﮑﺮ ﻧﺠﺎﺕ ﺧﻮﺩ،ﻭﺳﭙس ﺑﻔﮑﺮ ﺩﻳﮕﺮﺍن ﺒﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮐﻪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﻰ ﺑﻮﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭﺳﻄﺢ ﻭ ﻋﻘﻠﻰ ﻓﻌلی ﻨﺒﺎﻳﺪ ﺍﮐﺘﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ.ﻭ ﺑﻔﮑﺮ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻭ ﺗﻘﺮّب ﺒﺎﻳﺪﺁﻟﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺩﺭﻫﺮﺣﺎﻝ ﻫﺮ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ،ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺼﻞ ﺭﺍﻳﺞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺳﺖ. ﻭﭘس ﺍﺯ ﻣﺪﺗﻰ ﺭُﺷﺪ،ﻭ ﺑﺄﻭﺝ ﺭﺷﺪ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺮﺳﻨﺪ،ﺍﮔﺮ ﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﻓﺮﺩﻯ ﻭ ﺟﻤﻌی ﻮﺑﺎ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ،ﻗﻄﻌﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻴﺮﻯ ﻭ ﺳﺮﺍﺷﻴﺒﻰ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ ﺑﺪﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺎ ﺁﻧﺮﺍ ﺗﻀﺎﺩ ﻭ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻣﻴﻨﺎﻣﻴﻢ، ﻭﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺍﺯ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭﺑﺤث ﻭﮔﻔﺘﮕﻮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﻯ ﺗﻤﺪّﻧﻰ.

    ﺳﻘﻮﻁ ﻳﻚ ﺗﻤﺪﻥ ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺮﮒ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻥ،ﻭ ﺧﺎﻟﻰ ﺷﺪﻥ ﺻﺤﻨﻪ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﻴﺴﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺸﺶ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻨّﺖ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺁﻧﻬﺎ،ﻭ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭﻓﮑﺮ ﺁن ﻘﻮﻡ، ﺑﻴﻚ ﺗﻤﺪﻥ ﭘﺴﺖ ﺗﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﻣﺘﻌﺼّﺒﻴﻦ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻔﮑّﺮﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ،ﺧﻴﺎﻝ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﻳﮕﺮﻯ،ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﻭﺍﺭﺩ ﺳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻰ ﻧﻤﻴﺸﻮﺩ.ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻳﻦ ﻃﻠﺐ ﻭ ﺁﺭﺯﻭ ﻭﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻫﺮ ﻗﻮﻣﻰ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﺟﺪﻳﺪ ﻭﭘﺴﺖ ﺗﺮ،ﻳﺎ ﺿﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮﺗﺮ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺩ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪ.ﻣﺎﻫﺴﺘﻴﻢ که ﺘﻘﻠﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ،ﻭﺧﺎﺭﺟﻴﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ که ﺘﺤﻤﻴﻞ ﻓﺮﻫﻨگ می کنند. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﮔﺮ ﻗﻮﻣﻰ ﻫﻢ ﺩﺭﻫﺮﺳﻄﺢ ﺗﻤﺪﻧﻰ،ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻭﻋﻘﻞ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮐﻨﺪ . ﻭ ﺩﻳﺪﻥ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﺴﻮﻯ ﺧﻮﺩ ﺟﺬﺏ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻳﻌﻨﻰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕی ﺮﻭ ﺑﺘﻐﻴﻴﺮﺩﺍﺭﺩ. ﺯﻳﺮﺍ ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﺭﺍﻳﺞ ﻧﻮﻋﻰ ﺍﻓﺮﺍﺩ،ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﻳﺎ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﻴﺮﻭﺩ.ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻫﺴﺖ ﺑﺨﻮﺩ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ. ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ﭼﻮﻥ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺴﺘﻈﺮﻓﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺷﮑﻞ ﻃﺮﻑ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﻭ ﺳﻄﺢ ﺁﺑﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻭﺍﺣﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﭼﻮﻥ ﺑﺬﺭﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﺍﺕ ﺧﻮﺩ، ﺭﺍﻩ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ.ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﺑﻠﻌﻨﺪ ﻭ ﻣﺴﺘﻬﻠﻚ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ.ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺭُﺷﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﻗّﻒ ﻳﺎﻓﺖ،ﺧﻮﺩ ﺑﻠﻌﻴﺪه ﺪﻳﮕﺮﻯ،ﻭﻣﺴﺘﻬﻠﻚ ﺩﺭﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ، ﭼﻮن ﺪﻧﺒﺎل ﺮﺷﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻣﺎﺟﺮﺍﻯ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ﻭ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭ ﺭﮊﻳﻤﻬﺎ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﺭﺷﺪ ﻓﺮﺩﻯ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ. ﺍﮔﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﻧﮑﻨﻨﺪ،ﭘس ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﻘﻮﻁ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻝ ﻧﻴﺰ،ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﺧﺎﺭﺟﻰ،ﻳﮑﻰ ﺍﺯ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ،ﻭ ﻳﮑﻰﺍﺯ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮﻳﻦ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺍﺯ( ﺩﺭﻭﻥ أندﺭﻭﻥ) ﺧﻮﺩ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪ. ﺗﻮﻗّﻒ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﻝ ﻭﻫﻢ ﻧﻨﮕﻴﻦ ﺍﺳﺖ. ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺿﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﺗﮑﻨﻴﮑﻰ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ،ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻰ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﻨﻴﻢ ﭼﺎﺭه اﻯ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ.ﻭ ﺷﻌﺎﺭ ﻣﺮﮒ ﺑﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻊ ﺁﻥ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻭﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻭ ﺩﻳﺴﻴﭙﻠﻴﻦ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ،ﻭ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﻣﺘﻌﺎﻟﻰ ﺗﺮ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﻭ ﺑﻠﻮﻙ ﺷﺮﻕ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﻨﻴﻢ.ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻋﻠﻴﻪ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﻫﻢ ﻓﺎﻳﺪه اﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻭﺍﮔﺮ ﺧﻮﺍﺳﺘﻴﻢ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ،ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺒﻚ ﭼﻴﻨﻰ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﻨﻴﻢ. ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺍﺳﺘﻴﻢ ﺩﺭﻟﺬّﺕ ﺟﻮﺋﻰ ﺳﻴﺮﺍﺏ ﺷﻮﻳﻢ،ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﻟﺨﺘﻴﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮐﻨﻴﻢ.ﻭ ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﻫﻤﺎﻥ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ،ﻭﻟﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺑﺎﺷﻴﻢ،ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺸﺒّﻪ ﺑﺎﺧﻠﺎﻕ ﺳﻨّﺘﻰ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻬﺎﻯ (ﺍﺭﺽ ﻣﻠﮑﻮﺕ)ﻭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺿله ها ﺑﮑﻨﻴﻢ،ﮐﻪ ﺣﺘﻰ ﻫﻨﻮﺯ ﺗﺤﻘّق ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺩﺳﺖ ﻧﺪﺍﺩﻩ،ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﻭﺻﻮﻟﺶ ﻗﻄﻌﻰ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ،ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻭ ﻋﻠﻢ ﻭﺭﻓﺘﺎﺭ ﺭﺏّ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﮔﺮﻓته اﻧﺪ. ﻭ ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺩﺍ ﻫﻢ ﺩﺳﺖ ﻧﺪﺍﺩﻩ،ﻓﺮﺩﺍﺋﻰ ﺩﻳﮕﺮﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻟﺎﺟﺮﻡ ﭘس ﺍﺯ ﺭﻭﺍﺝ ﻳﻚ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺸﺮﻯ،ﺍﻳﻦ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﺑﺸﺮﻯ ﭘﻴﺪﺍ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ. ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﻧﺎﺑﻮﺩﮐﺮﺩﻩ،ﻭﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﺳﺮﻳﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻰ ﻧﺸﻴﻨﺪ. ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﮐﻨﺎﺭ ﺯﺩ.

    ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻋﻠﻤﻰ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮﺍﻥ،ﺟﺎﻯ ﺗﺄﻣّﻞ ﻭﺑﺮﺭﺳﻰ ﺍﺳﺖ. ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺑﺎﻫﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻋﻘﻞ ﻗﺎﺋﻢ،ﻭ ﺣﮑﻤﺖ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ،ﺩﻧﻴﺎﺋﻰ ﻭ ﻋﺎﻟﻤﻰ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺑﺴﺎﺯﻳﻢ . ﻧﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ،ﻭﺳﻌﻰ ﮐﻨﻴم که ﺳﻘﻮﻁ ﻧﮑﻨﻴﻢ. ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﺗﺮ ﺷﻮﻳﻢ ﻭﺗﻌﺎﻟﻰ ﺑﺠﻮﺋﻴﻢ. ﻣﺘﻔﮑﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻨﺪ، ﮐﻪ ﻋﻠّﺖ ﺳﻘﻮﻁ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻣثلا ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻋﻠﺖ ﻣﻌﺎﺭﺿﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ،ﻫﻤﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﮐﻤﻚ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻥ ﻏﺮﺏ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﻭﻧﺎﻟﻪ ﻫﻢ ﺍﺯ ﻏﻔﻠﺖ ﺷﺮﻕ ﻣﻴﻴﺎﺑﻴﻢ. ﻭﻣﻦ ﻫﻢ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﺎ،ﺍﻳﻦ ﻧﺠﺎﺕ ﮐﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻏﻴﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﻭ ﻏﻴﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ.ﺯﻳﺮﺍ ﺑﻌﻘل ﺠﺰﺋﻰ ﻭ ﺑﺎﺯ ﺑﺎ ﺑﻴﻨﺶ ﻣﺎﺩﻯ ﻧﻴﺴﺖ. ﻭ ﺑﺪﺗﺮ ﺍﻳﻨﮑﻪ،ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﺎ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺗﺮﻯ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻡ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻤﻞ ﮐﻤﻚ ﻭﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺩن ﻴﻚ ﻗﻮﻡ ﮐﺎﺭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﻓﺮﺻﺘﻰ،ﺑﺮﺍﻯ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻓﺎﺿﻠﻪ،ﻭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺍﻧﺒﻴﺎﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﻧﺪﺍﻧﺪ . ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﻳﻨﮑﻪ،ﻣﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﺍﺻﻮﻟﺎ ﺗﻀﺎﺩﻯ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻴّﺎﻟﻪ ﻭﺟﻮﺩ،ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺑﺸﺮﻳّﺖ،ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻫﺎ،ﻭ ﻓﺼﻞ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﺍﺣﻮﺍﻝ ﺧﺎﺹ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﻫﻢ ﺯﺩﻩ ﺷﻮﺩ، ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻴﮑﻨﺪ . ﻫﺮ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻫﺮ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺭﺷﺪ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻄﻔﻪ ﺷروﻉ ﻣﻴﮑﻨﺪ،ﻭ ﺭﻭﺯﻯ ﺁﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺮ ﻭ ﻓﺮﺗﻮﺕ،ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻌﮑﻮس ﻭ ﺗﻌﻔّﻦ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ.ﺍﮔﺮ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺭﺍ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﺪ ﻭ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﮑﻨﻴﺪ، ﻭﺣتی ﻤﻨّت نکشید ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ ﺷﻤﺎﺭﺍ ﺑﺨﻮﺩ ﺟﺬب ﺨﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ ﻭﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺑﻠﻌﺪ ﻭ ﺍﺯﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭﺟﻬﻨّﻢ ﺩﻧﻴﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ.  ﻣﺘﻔﮑّﺮﻳﻦ ﺷﺮﻕ ﻫﻢ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﻭ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﺷﺮﻗﻰ، ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻨّﺘﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻭ ﺩﻭﭼﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻭ ﺗﻀﺎﺩ ﻭﺟﻮﺩﻯ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﻫﻢ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻋﻠﻤﻰ ﮐﺮﺩﻩ،ﻭﻫﻢ ﺧﺪﺷﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮﺧﻮﺩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ.ﺣﺎﻟﺘﻰ ﺑﻴﻤﺎﺭﮔﻮﻧﻪ،ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻭﻗﺘﻰ ﺑﻌﺮﻓﺎﻥ ﻣﻴﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ،ﻫﻴﭻ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮﺋﻰ ﺍﺯ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎﺭ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﺧﻮﺩ ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﻨﺪ.ﻭ ﻭﻗﺘﻰ ﺑﮕﺬﺷﺘﻪ ﭘﺪﺭﺍﻥ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ،ﺑﻬﺮه اﻯ ﮐﻪ ﻏﺮب ﻤﺎﺩﻯ ﻣﻴﺒﺮﺩ،ﺧﻮﺩ ﺑﻰ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﻤﺎﻧﻨﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﺴﺨﺮه اﻯ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻠﺎﻏﻰ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ،ﻫﺮ ﺩﻭ ﺷﮑﻞ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻏﺮﺏ ﺩﺭ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻮﻋﻰ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ،ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﭼﻨﺪ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻟﺎﺯﻡ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﺗﺎ ﺑﻔﺼل ﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ ﺑﺮﺳﻨﺪ. ﻭ ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩه اﻧﺪ،ﮐﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﭼﻮﻥ ﺑﻮﺯﻳنه ها ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺷﻴﻄﺎﻥ آخوندقشری ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ. ﺩﺭ ﻳﻚ ﺩﻳﺪ ﮐﻠّﻰ،ﻫﺮﺟﺎمعه اﻯ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﻈﺮﺷﺎﻥ ﻣﻴﺮﺳﺪ،ﮐﻪ ﺷﺮﻕ ﺩﺍﺭﺩ ﻏﺮﺑﻰ ﻣﻴﺸﻮﺩ، ﻭ ﻏﺮﺏ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺩ ﻏﺮﺑﻰ ﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻭﻟﻰ ﺑﺎﺯ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮﺍﻣﻮش کرﺩ،ﮐﻪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﻭﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﺳﻴﺪﻩ، ﺍﮐثرﺍ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ،ﻭ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺷﺮﻗﻰ ﺩﺭ ﻓﮑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﮐﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻬﺎی ﺨﻮﺩ ﺭﻭﺍج میدﻫﻨﺪ.ﻭلی ﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ، ﺗﺎ ﺟﺎﻯ ﭘﺎﺋﻰ ﺑﻬﺘﺮ،ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻮ ﺭﺳﻴﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺗﺮ،ﻭ ﻧﻮ ﺁﻭﺭﺍﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺗﻤﺪﻧﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﻮﺩ. ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺗﻌﺼّﺐ ﻧﻤﻰ ﮔﻮﻳﻢ،ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﺮ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﻟﻴﺎ،ﻭ ﺗﺤﺖ ﻗﻴﻤﻮﻣﻴﺖ ﺧﺪﺍ ﻭ ﻋﻠﻰّ ﻣﺮﺗﻀﻰ ﻭ ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺿﺎ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺧﺪﺍ ﻧﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﺍﺯ ﻧﺎﭼﺎﺭﻯ ﻭ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻠّﺖ،ﺍﺯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻦ ﻓﺮﺍﺭﻯ ﺷﻮﻧﺪ،ﮐﻪ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ،ﻭﮊﻧﺘﻴﻚ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﮊﻧﺘﻴﻚ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻬﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮی ﭙﺮﺍﮐﻨﺪه ﻤﻴﮑﻨﻨﺪ.ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺪﺍﺋﻰ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ، ﺩﻳﺮﺗﺮ ﺑﻈﻬﻮﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﻴﺪ. ﻭﺍﮔﺮ ﻫﻢ ﺑﺎﻟﻌﮑس ﺩﻭﺭﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻭ ﺟم ﺸﻮﻧﺪ،ﻧﻄفه اﻯ ﻗﻮﻯ ﺗﺮ ﻭ ﻧﻬﺎﻟﻰ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪﺗﺮ ﺑﺮﭘﺎ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ.ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﻪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻫﺴﺖ،ﮐﻪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ،ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺸﺮﻯ ﺟﻬﺎﻥ،ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍثر ﻓﻌّﺎﻝ ﻭ ﻧﻘﺶ ﻣﺒﺘﮑﺮ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﺷته اﻧﺪ. که اﮔﺮ ﻋﻠﻢ ﺩﺭ ﺷﺮﻳّﺎ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﻴﺮﺳﺪ. ﺍﻳﻦ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﻗﻮﻡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻰ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺳﺎﻟﻚ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ،ﮐﻪ ﺑﺸﻬﻮﺩﻫﺎﻯ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺳﻴﺪه اﻧﺪ،ﻭ ﺁﺭﻳﺎ ﻳﺎ ﺳﻴّﺪ شهودی ﺷﺪه ﻧﺪ. ﺗﺎ ﺳﺤﺮ ﻭ ﺻﺒﺢ ﺑﻌﺪی ﺪﺭ ﭘﻴش اﺳﺖ.ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﺍﻳﺮﺍنی ﻮﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ،ﭼﻪ ﻧﻘشﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ. ﻭﻟﻰ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ،ﮐﻪ ﺟﻬﻨّﻤﻰ ﺩﺍﻍ ﺗﺮ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺧﺪﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺍﺯ ﺍﻭلیای ﺍﻟﻬﻰ ﺁﻧﻬﺎ،ﮐﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ . ﻋﻮﺍﻡ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻭﻋﻠﻮﻡ ﺁﻳﻨﺪﻩ،ﻭ ﻧﺴﻞ ﻫﺎ ﻭﻧﻄﻔﻪ ﻫﺎﻯ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﺑﺮﺗﺮ،ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﻓﺮﺩﺍ ﺭﺍ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺁﻭﺭﺩ. ﺑﮕﺬﺍﺭﻳﺪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ ﺩﻭﺭ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ،ﺗﺎ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﺑﻌﺪﻯ،ﻭﺍﺯ ﻧﻄﻔﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ. ﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﮐﻤﮑﻰ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﺳﺎﻟﻚ ﺷﻮﻳﺪ ﻭ ﺷﺎﻫﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺃﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﺷﻮﻳﺪ،ﻭ ﻧﻄﻔﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﻴّﺪ ﺳﺎﺯ ﻭ ﻧﺴﻞ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ.

     ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﻣﻌﺎﺭﺿﻪ ﺟﻮﺋﻰ ﺑﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺮﻗﻰ ﻭﻏﺮﺑﻰ،ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﻯ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻤﻌﻨﻰ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻰ ﻣﻘﺎﻡ ﻭﮐﺸﺘﻦ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺷﺮﻕ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻏﺮﺏ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ. ﻭﻫﻤﻴﻦ ﻋﺪﻡ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻰ ﻭ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﺷﺄﻥ ﻭﻣﻘﺎﻡ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﻏﺮﺏ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺸﺶ ﺑﺸﺮﻕ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﻣﮕﺮ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎﺭ. ﺍﮔﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﺭﺿﻪ ﺟﻮﺋﻰ ﻭ ﺗﻀﺎﺩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺘﻰ ﺑﻴﻚ ﻓﺮﺩ،ﻭ ﺣتی ﺒﺠﺎﻣﻌﻪ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﻴﺪﻫﺪ،ﻭﺳﭙس ﺍﻭﺭﺍ ﮐﻨﺎﺭ ﻣﻴﺰﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺷﺪﻧﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ.ﭼﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ،ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ.ﻭﻟﻰ ﺩﺭﺷُﺮُف ﺘﮑﻮﻳﻦ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻭﺳﺎﺋﻂ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ.ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻴﻬﺎ ﺭﺍﻧﻴﺰ ﺍﺯﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩه ﺒﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻘﻬﻘﺮﺍ ﺑﺮﻭﻧﺪ،ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺣﻘﻴﺮﺗﺮ ﻭﻣﺎﺩﻳﺘﺮ،ﻭﻣﺴﺨﺮﻩ ﺗﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ، ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺭﻗﺺ ﻭ ﻟﺒﺎس ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ،ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴته هاﻯ ﺩﻭﺭ ﺗﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ،ﻭﺍﺯ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭﺑﺮﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭﺩﺭ ﮐﻞّ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺭﻭﻳّﻪ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻨّﺖ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ،ﻭﻟﻰ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﻣﻠّﻰ،ﮐﻪ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﻭ ﻓﺼﻞ ﺧﻮﺩ ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺒﺎﺷﻨﺪ،ﻭﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺴﺎﺯﻧﺪ،ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﺎﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﻮم هستند، که ﺪﺍﺭﻧﺪ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﺑﺮﺗﺮ ﺭﺍ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ.ﻭﺣﺘﻰ ﻋﻤﻠﺎ ﮐﻤﻚ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺪﻳﻢ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮﺩﻩ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ،ﻭ ﺑﺸﺮﻳّﺖ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺘﺮﺍﻥ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ  تنها ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ها ﻣﻴﺂﻳﻨﺪ.  ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻠّﻰ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﺴﻨّﺘﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻭﻧﮋﺍﺩﻯ ﻳﻌﻨﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﭘﺮﺳﺘﻴﺪﻥ، که ﺘﻨﻬﺎ ﺑﻌﺎﺩﺍت ﻮ ﻣُﺪ ﻟﺒﺎس ﻭﻧﻮﻉ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭﺯﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮﺩ ﺗﻮجّه  کردن است .ﻭﺍﻳﻦ ﺗﻮﻗّﻒ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺍﻣﺮﻯ ﮐﻪ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎ ﻣﺤﺎﻝ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﻫﻤﻪ ﻣﻠّﺘﻬﺎ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻭ ﻋﻠّﺖ ﺟﻨﮕﻬﺎﻯ ﻣﻠﻞ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ. ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺂﻥ ﺳﻨّﺘﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻭ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﺧﻮﺩ، ﮐﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻃﻠﺒﻰ ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺟﺴتن اﺳﺖ، ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﻭﺗﻮﺟّﻪ ﮐﻨﻴﻢ.ﮐﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﻣﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻣﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﻣثلا ﺑﺴﻄﺢ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﻴﻢ. ﺑﻠّﮑﻪ ﺭﻭﺡ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻣﺎ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﺍﻭﻟﺎﺩ ﺧﻮﺩ ﺷﺪه اﻧﺪ.ﺗﺎ ﺧﻮﺩﺭﺍ،ﻭﺳﭙس اﻭﻟﺎﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻔﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺸﺮﻯ ﻭ ﻋﻘﻞ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ. ﮐﻪ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻣﺎ ﻭ ﺧﻮﺩ ﻣﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﺎﺩ ﻣﺎ،ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻧﻔس کلّ ﺑﺸﺮﻯ ﻫﺴﺘﻴﻢ، ﮐﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺍﺑﺪﻯ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ. ﮐﺎﺭﻣﺎﻯ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻣﺎ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﺍﻭﻟﺎﺩﻯ ﻃﻠﺐ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ. ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﮕﻰ ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮﺳﻴﻢ.ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺳﻨﺪ،ﺗﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻯ کارمائی ﻧﺪﺍﺷته ﺒﺎﺷﻴﻢ.ﻣﮕﺮﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭه ﻔﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻇﻬﻮﺭ ﮐﻨﻴﻢ.ﻭ ﺑﺎﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ. ﻓﺼﻞ ﺑﺮﺗﺮ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﻋﻘﻞ ﺑﺮﺗﺮ،ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻇﻬﻮﺭ ﻫﻤﺎﻥ(ﻧﻴﺮﻭﺋﻰ)ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﺭﺍ ﺑﺤﻖ ﮐﻨﺎﺭ ﻣﻴﺰﻧﺪ.ﺗﺎ ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻯ ﺁﻥ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ. ﮔﺮﭼﻪ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﻗﺒﻠﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺩ. ﻭﺍلاّ  ﺩﺭ ﻗﻮﻣﻰ ﺑﺪﻭﻥ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ، ﻃﺒﻴﻌﺘﺎ ﻗﻬﺮﺍﺋﻰ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺴﺘﺘﺮﻯ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﮐﻨﺪ،ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻣﺮﺣﻠﻪ(ﮐﺎﻟﻰ ﻳﻮﮔﺎﻯ)ﻫﻨﺪﻯ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .

   ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻮﺍﺯﻧﻪ ﻭ ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ.ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺴﺘﻰ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰﻯ ﻭ ﺩﺭﻫﺮ ﻋﺼﺮ ﻭﺯﻣﺎﻧﻰ،ثاﺑﺖ ﻭ ﺭﺍﮐﺪ ﻭﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺎﺟﺰ ﺧﺪﺍﻯ ﻣﻄﻠﻖ،ﻫﺴﺘﻰ ثاﺑﺘﻰ ﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ. ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﻔﺮﺽ ﺩﺭ ﺍﺑﺪﻳّﺖ ﻭ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﻳﺖ،ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻭﺑﻔﺮﺽ ﻣﺤﺎﻝ،ﺑﻤﺮﺣله اﻯ ﺍﺯﺁﻥ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺮﺳﻴﻢ،ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺒﻮﺩه باﺷﺪ.ﺁﻧﮕﺎه ﻤﻴﺘﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﻰ ﺭﺍ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﺘﻌﺎﺩﻝ ﺑﻨﺎﻣﻴﻢ.ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ،ﺍﮔﺮ ﻭﺍﻗﻌﻴّﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻥ،ﻳﺎ ﺩﺭﻫﻤﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻥ، ﻭ ﻓﮑﺮ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﮔﻮﻧﻪ ﻭ ﻏﻔﻠﺖ ﺍﺯ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﺭﺷﺪ ﺣﻴﺎﺗﻰ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻭﺗﻮﻗّﻔﻰ ﻧﻴﺴﺖ.ﺣﺘﻰ ﺍﮔﺮ ﻣﺼﺮﻑ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ . ﻳﻚ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺍﺳﻤﺰﻯ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺑﺎﺯ ﺣﺮﮐﺘﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﮑﻮس ﺩﺍﺭﺩ،ﻭ ﺑﻨﻴﺴﺘﻰ ﻭ ﻣﺮﮒ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﻧﺮﻭﻳﻢ ﻧﺪﺍﻧﺴﺘﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﻣﻴﺮﻭﻳﻢ.  ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺷﺨﺺ ﻋﺎﻗﻞ ﮐﻪ ﺑﻔﮑﺮ ﻧﺠﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﻭﺟﺴﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺎﺩﻟﻰ،ﺁﻧﻬﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻟﺤظه اﻯ،ﺑﺮﺍﻯ ﺗثبیت ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﻘﻮﻁ ﻣﺠﺪﺩ ﻧﮑﻨﺪ.ﻭ ﺳﭙس ﻓﻮﺭﺍ ﺣﺮﮐت ﺘﮑﺎﻣلی ﻤﺠﺪﺩ ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺎﺳﻠﻮک اﻟﻬی اﺩﺍﻣﻪ ﺑﺪﻫﻴﻢ،ﺗﺎ ﺑﺮﺷﺪ ﺭﻭﺣی ﻮﺑﻌﺪﻯ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺳﻴﻢ . ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺪﻥ ﺷﺨﺼﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻋﻘﻠﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﻬﻘﺮﺍ،ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻥ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻭ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﭘﺴﺖ ﺗﺮ ﺷﺪﻩ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺩﻩ،ﻭ ﺑﺎ ﺗﺸﺒّﻪ ﺑﺎﺧﻠﺎﻕ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺗﮑﺎﻣل بدهیم ،ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺼﻮﺭ ﺷﻮﺩ، ﮐﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩه اﻳﻢ.ﺩﺭﺣﺎﻟیکه ﺘﻨﻬﺎ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮﺋﻰ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﺭ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩه اﻳم ﻮﺩﺭ ﻣﺎﻫﻴّﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﺭﻭﺡ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ،ﻭﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ، ﻭ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻧﻰ ﮐﺮﺩه اﻳﻢ. ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻨﻰ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ،ﺟﺰ ﺁثاﺭﻯ ﺍﺯ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﮔﺮ ﺳﺎﻟﮑﻰ ﺩﻳﺮﺗﺮ ﺑﻬﻮﺵ ﺑﻴﺎﻳﺪ،ﻭ ﺩﻳﺮﺗﺮ ﺑﺨﻮﺩ ﺗﮑﺎﻧﻰ ﺑﺪﻫﺪ،ﺳﻠﻮﻙ ﺳﺨﺘﺘﺮﻯ ﺩﺭ ﺗﺰﮐیه  اﺯ ﻣﺎﻫﻴّﺖ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﭘﻴﺶ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻭﻋﻘﻞ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭﺣﻖ ﺟﻮﺋﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،ﺍﻳﻦ ﺳﺨﺘﻰ ﺭﺍﻩ ﻧﻴﺰ ﺧﻴﻠﻰ ﺯﻭﺩ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﺷﺪﻧﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﻳﺪ . ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ،ﺁﻧﮑﻪ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻋﻘﻠﻰ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﻚ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻭ ﺑﺎﻃﻨﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺍﺳﺖ.ﻧﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﺒﻘﺎﻯ ﺩﺭ ﻃﻠﺴﻢ ﻋﻘﻞ ﻓﻌﻠﻰ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻯ ﻋﻘﻠﻰ. ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﻋﺸﻖ ﻭﻃﻠﺐ ﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﺑﺮﺗﺮ ﺩﺍﺷﺖ.  ﺑﻨﻈﺮ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ، ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ، ﮐﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺯﺍﻳﺶ ﻧﻮ،ﻭﺣﺎﻝ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﮐﺮﺩ،ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺫﺍﺕ ﻭ ﺳﻄﺢ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻓﺮﺩ،ﻳﺎ ﻓﺼﻞ ﺭﺍﻳﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮﺩ. ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﻨﻔﻰ، ﺑﺎ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻧﺎﻣﻘﺪّس ﺧﻮﺩ،ﺍﻳﻦ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺭﺍ ﭘﻴﮕﻴﺮﻯ ﮐﻨﻨﺪ،ﻗﻄﻌﺎ ﺷﺨﺺ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺎﺩﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ، ﻣﻘﺎﻡ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻭ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﮐﺮﺩﻩ،ﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﻭﺭﻭﺡ ﻭ ﻧﻔس ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺮﺳﺪ. ﻭ ﻟﺬﺍ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﻨﻔﻰ،ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﺳﺎﻟﻚ ﻟﺎﺯﻡ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ،ﺗﺎ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﺩﺳﺖ ﺩﻫﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺭﻭﺍﻥ ﻓﺮﺩﻯ،ﻳﺎ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺭﺍﻳﺞ ﺟﺎمعه اﻯ،ﺑﺎﺗﺤﺎﺩ ﻧﺎﻣﻘﺪّس ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ،ﻭﺣﺘﻰ ﺗﻮﻗّﻒ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮﺡ ﻧﻴﺴﺖ . ﻭ ﺟﺰ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻗﻬﻘﺮﺍ،ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﺩ ﻭﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺪﺍﺭﺩ . ﻭ ﻟﺬﺍ ﺯﺍﻳﺶ ﻧﻮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻋﻮﺍﻣﻞ،ﻫﻤﺎﻥ ﺯﺍﻳﺶ ﻭﺿﻊ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻋﻘﺐ ﺭﻓﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ.ﻭ ﻧﻪ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩﻯ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ.  ﻭ ﺍﮔﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ،ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ باعث ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻫﺎﺋﻰ ﮐﻢ ﻭ ﺑﻴﺶ ﻣﻮﻓﻖ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻦ ﺭﻧﺴﺎﻧﺴﻬﺎ ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﺳﺮﺍﺯﻳﺮ ﺷﺪﻥ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭ ﻓﺮﻫنگ های ﺟﻤﻌﻰ ﻭ ﻓﺮﺩﻯ ﺑﻮﺩه اﺳﺖ. ﻭ ﺑﺴﻮﻯ ﻣﺎﺩﻩ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ.ﺑﺨﺼﻮﺹ ﮐﻪ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻏﺮﺏ،ﺑﻴﻨﺶ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻳﻮﻧﺎﻥ ﻗﺪﻳﻢ،ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﮐﻢ ﻭﺑﻴﺶ ﻧﻴﻤﻪ ﺟﺎﻥ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﻰ ﺭﺍ ﺑﻤﺎﺩﻩ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﻭ ﻋﻠﻢ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮐﺸﺎﻧﺪ. ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﺧﻠﺎﻗﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭﺭﻭﺣﻰ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻧﺴﺎﻧﺴﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ،ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻴﭻ ﮐس ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ. ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ،ﻭﺩﺭ ﺩﺭﻙ ﺍﻫﻤﻴّﺖ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻓﺮﺩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ.  ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻣثبت ، ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺤﻮﻝ ﺩﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﻭﺗﺎ ﻭﺯنه اﻯ ﻣثبت  ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﺩﻧﺪ.ﻭ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺨﻠﻖ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ،ﻧﻘس ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.ﻭ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺭﻫﺮﺟﺎمعه اﻯ،ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﻳﻨﮕﻮنه اﻓﺮﺍﺩ ﻭﺍﺻل اﻟﻬﻰ ﻭﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﺑﻌﺪﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﻄﻔﻪ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﺁﻧﻬﺎ،ﻭ ﺍﺯ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺗﻤﺪﻥ ﺟﺪﻳﺪی ﭙﻴﺪﺍ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻭﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﻄﻔﻪ ﺑﻌﺪﻯ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺑﻌﺪﻯ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ.ﮐﻪ ﭘﻴﺮﻭﺍﻧﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ،ﺁﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺳﺮ ﻭ ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ. ﻭ ﺑﺎﺯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﺩ. ﮐﻪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮ ﻭ ﻇﺎﻫﺮ ﺍﺩﺑﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺭﻭﺍﻧﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ،ﻭ ﺑﺸﮑﻞ ﺣﻔﻆ ﺍﻣﻨﻴّﺖ ﻣﻠّﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، ﺑﻠکه ﻔﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺟﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺎﺯ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .

    ﺭﻧﺴﺎﻧس هاﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ،ﮐﻪ ﻧﻤﻮنه هاﻯ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭﺗﻤﺪﻧّﻰ ﺩﺭﺟﻮﺍﻣﻊ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺳﺮﺍﻍ ﺩﺍﺭﻳﻢ،ﻫﻤﻪ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮﺧﻰ ﻣثبت  ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺣﺮﮐﺘﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺑﺎ ﺟﻬﺘﻰ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﻔﻰ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪن هستند. ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﻘﺐ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺁﻥ ﺟﻮﺍﻣﻊ،ﻭﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻧﮑﺮﺩ،ﻋﺼﻮﺭ ﺑﻌﺪﻯ،ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻋﻠﻤﻰ ﺧﻮﺩ، ﺁﻧﺮﺍ ﺑﻐﻠﻂ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ،ﻭﻣثبت ﺩﺍﻧﺴته اﻧﺪ. ﺩﺭﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﮕﺬﺭﺩ،ﺗﺎ ﺁثاﺭ ﻣﻨﻔﻰ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ،ﮐﻪ ﺟﺎﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﻗﺒﻠﻰ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﻣﻌﺎﻳﺒﺸﺎﻥ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻭ ﺭﺳﻮﺍ ﺷﻮﺩ. ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻧﻬﻢ ﺍﺭﻭﭘﺎ،ﻭ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺑﺰﺭﮒ ﻗﺮﻥ ﺷﺎﻧﺰﺩﻫﻢ ﺍﺭﻭﭘﺎ،ﻭﺣﺘﻰ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻋﺼﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁثاﺭ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻭﻣﻨﻄﻘﻰ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺑﻠﺎﺗﻴﻦ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ،ﺍﺯ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﻭ ﺑﻐﻠﻂ ﻣثبت ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ. ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺪﺍﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﮔﺮﺍﺋﻰ،ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻰ ﺍﺯ ﺗﮑﺎﻣﻞ،ﻭﺳﻘﻮﻃﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭﺗﻤﺪن ﻤﻌﻨﻮﻯ ﻗﺪﻳﻢ ﻏﺮﺏ ﺩﺭﻳﻮﻧﺎﻥ ﻭ ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﺭﺍ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺩﻳﻦ ﻫﻨﺪﻭ،ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﺎﻧﮑﺎﺭﺍ ﻳﺎ ﺭﻧﺴﺎﻧس  ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁثاﺭ ﺑﻮﺩﺍﺋﻰ ﻣﺎﻫﺎﻳﺎﻧﺎ،ﻭ ﻳﺎ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻮ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁثاﺭ ﮐﻠﺎﺳﻴﻚ ﺳﺎﻧﺴﮑﺮﻳﺖ ﺑﺰﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﺷﺎﻧﺰﺩﻫﻢ،ﻭ با ﻣﺠﺎﻫﺪﺍﺕ ﺍﮐﺒﺮ ﺷﺎﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍ ﺷﮑﻮﻩ ﻭﻟﻴﻌﻬﺪ ﻋﺎﺭﻑ ﺷﺎﻩ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻣثبت  ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺗﺤﻮل ﻔﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺴﻮﻯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﻮﺩﻩ،ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺄثیر ﭼﻨﺪﺍﻧﻰ ﻧﮑﺮﺩ، ﻭ ﻧﺎﺭﺳﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﻭﻟﻰ ﻇﻬﻮﺭ ﻫﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮ،ﻭﺍﻭﻟﻴﺎ ﻫﺪﻑ ﺍﻭﻝ ﺁﻧﻬﺎ،ﺍﺣﻴﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺍﺷته اﻧﺪ، ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻗﺮﻥ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﮑﻠّﻰ ﺑﻔﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍف ﻤﻴﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻪ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﮔﺎن اﻟﻬﻰ ﺁﺧﺮﺍﻟﺰﻣﺎﻥ چه کسی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﺳﻨّﺖ ﭘس ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﻫﺮ ﻗﺮﻥ،ﻭﻣﺠﺪﺩ ﺩﻳﻦ ﻫﺮ ﻋﺼﺮ،ﺩﺭﺩﻭﺭﻩ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺭﺩ. ﻭ ﻃﻰ ﺍﻧﻘﻠﺎﺑﺎﺗﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﻫﺎ،ﮐﻪ ﺑﻘﻴﻤﺖ ﺟﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻴﺸﺪﻩ،ﻭﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﻣﻴﺂﻳﺪ.ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻨّﺘﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﺍﺯ ﺃﻧﺒﻴﺎﻯ ﺑﻨﻰ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺮﻑ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺴﺌﻮﻟﻴن ﺴﻨّﺘﻰ، ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪﻯ،ﻭﻟﻮ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ بوﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺤﻮﻟّﻰ ﮐﻪ ﻧﺒﻮﺕ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺗﻤﺪﻥ ﻗﺮﻳﺶ،ﮐﻪ ﺁﺭﻳﺎﺋﻴﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺍﺯ ﻋﺼﺮﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺩﺭ 15 ﻗﺮﻥ ﭘﻴﺶ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ.ﻭ ﻋﺼﺮ ﺭﻭﻧﻖ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﻗﺮﻭﻥ ﺑﻌﺪﻯ ﺁﻥ، ﻳﻚ ﻣﻈﻬﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ . ﺍﻣﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻳﻦ ﻧﺒﻮﺕ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ، ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﻭﻋﺎﻟﻴﺘﺮ ﻭ ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻭ ﻋﻘﻠﻴﺘﺮ،ﺑﻨﺎﻡ(ﺭﻭﺵ ﺳﻠﻮﻙ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ) ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺷﻰ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺭﺍﻩ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺳﺎﻟﻚ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ،ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﻋﺮﺵ ﺭﺏّ ﺭﺣﻤﺎﻧﻰ،ﺳﻤﺒﻮﻝ ﻭ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺳﻠﻮﻙ ﻓوﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﺑﺸﺮﻯ ﻭ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﺳﺖ. ﺑﻘﻴﻪ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ،ﺿﻤﻦ ﺣﻘّﺎﻧﻴّﺖ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ، ﻫﺮﮔﺰ بیش اﺯ ﺷﻬﻮﺩ ﻣﺮﺗﻀﻮﻯ،ﻳﺎ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﻓﺖ.ﻫﻤﺎﻥ ﺭﻭﺵ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ.ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻭ ﻋﻘﻴﺪه اﻯ ﺑﻤﺼﻄﻔﻰ ﻭ ﻣﻬﺪﻯ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﮐﺎﺭ ﺭﻧﺴﺎﻧﻬﺎﻯ ﻫﻨﺪﻯ ﻭ ﭼﻴﻨﻰ،ﻭ ﻫﺪﻑ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺍﻧﺒﻴﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ،ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﻨّﺖ ﻗﺪﻳﻤﻪ ﺍﻟﻬﻰ،ﺑﺮﺍﻯ ﺳﻠﻮﻙ ﺑﻨﺴﻠﻬﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ،ﻭ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻮﻋﻰ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ.ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﻴﺰ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻨّﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻨﺴﻞ ﻫﺎﻯ ﺑﻌﺪﻯ ﻣﻴﺴﭙﺮﻧﺪ.ﺗﺎ ﺑﻌﺼﺮ ﻭ ﻇﻬﻮﺭ ﻗﺎﺋﻢ،ﻭ ﻣﺒﺪﺃ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺳﺪ. ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺑﻤﺮﺍﺗﺐ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﺩ،ﺭﻭﺍﺝ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﺪﻫﻨﺪ.ﻭ ﺑﻘﺎﻳﺎﻯ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ،ﭼﻮﻥ ﺑﻘﺎﻳﺎﻯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺣﻴﻮﺍﻧﻰ ﺩﻳﮕﺮ،ﺗﺤﺖ ﺍﻟﺸﻌﺎﻉ ﺑﺸﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ.ﻭ ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﺸﺮﻯ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺁﻥ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻧﻴﺎﻥ،ﭼﻮﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ ﻭ ﺑﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻫﻴﭻ ﻗﺪﺭﺗﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ.ﻭﻫﻴﭻ ﺗﻮﺍﻧﺎﺋﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺁﻥ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮی آﻧﺮﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﻭﺍﺯ ﻫمه ﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ،ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺍﺳﻴﺮﺟﻬﻨّﻤﻰ ﺑﺮﺯﺧﻰ ﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ. ﻭﻟﻰ ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺨﻴﻞ کاروان ﺷﺎﻫﺪﺍﻥ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ،ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﻨّﻢ ﻭ ﺑﺮﺯﺧﻰ ﻣﻌﺎﻑ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ. ﻣﻦ ﺗﺼﻮﺭ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﺳﻨّﺘﻰ، ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﻣﻬﺎﺟﻢ،ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ثالث ﺑﺮﺗﺮ،ﻭ ﺳﻨﺘﺰﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﮔﺮﺩﺩ ﺑﻠﮑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎ ﻫﻤﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﻟﮕﺪ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ،ﺗﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻭﻟﻴﺎ،ﻭ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﻭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻓﺎﺿله اﻳﻦ ﺍﻭﻟﻴﺎ،ﺑﻤﺮﻭﺭ ﺭﻭﺍﺝ ﻳﺎﺑﻨﺪ. ﮐﻪ( ﻟﻮﻟﺎ ﺩﻓﻊ الله ﺍﻟﻨﺎس ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺒﻌﺾ ﻟﻔﺴﺪﺕ ﺍﻟﺄﺭﺽ) ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .

ﺭﻧﺴﺎﻧس ﮐﺎﺭﻭﻟﻨﮋﻯ،ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﺎﻥ ﺳﮑﻮﺗﻮس ﺗﺮﮐﻴﺒﻰ ﺍﺯ ﺃﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻧﻮ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻧﻰ ﺑﺎ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﺑﻮﺩ. ﺑﻤﻌﻨﻰ ﺩﻳﮕﺮ،ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻣﺎﺩﻯ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ،ﮐﻪ ﺑﮑﻠّﻰ ﺍﺯ ﺧﻂ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ،ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺍﺻﻠﺎﺣی ﺒﺠﺎﺋﻰ ﻧﺮﺳﻴﺪ.ﺗﺎ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺎ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﻭﻧﻬﻀﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻋﺎﺩﻩ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﻋﻴﺴﻮﻯ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﮐﺮﺩ. ﺭﻧﺴﺎﻧﺶ ﮐﺎﺭﻭﻟﻨﮋﻯ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺟﺰ ﺧﻠﻂ ﻣﺒﺎﺣث ﮐﺎﺭﻯ ﻧﮑﺮﺩ.ﻭ ﺑﺠﺎﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺷﺪﻥ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﺧﺮﺍﻓﺎﺗﻰ ﺷﺪ. ﻫﻤﻴن اﺻﻠﺎﺣﺎﺕ ﺩﻳنی ﻨﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻣﮑﺮﺭﺍ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ.ﻭﻟﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺠﺎﺕ ﺁﻥ،ﺍﺯ ﺭﺳﻤﻰ ﺷﺪﻥ ﻭ ﻣﺎﺩﻩ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺗﻰ ﺷﺪﻥ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻯ ﻧﮑﺮﺩ. ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺮﻭﺵ ﺳﻠﻮﮐﻰ،ﻭ ﺩﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺳﻨّﺘﻰ،ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﻓﺮﺩ ﺑﻮﻟﺎﻳﺖﻋﻠﻰّ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ.ﻳﺎ ﻫﺮ ﻭلیّ الهی ﺰﻧﺪﻩ ﺑﻤﻌﺮﻓﻰ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﻄﺎﻟب ﻠﻘﺎی اﻟﻬﻰ.  ﺯﻳﺮﺍ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﺧﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻋﻠﻮﻯ ﻭﻣﻨﺼﻮﺏ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﮕﻴﺮﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ، ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺨﻠﺎﻓﺖ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻫﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ. ﻭ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻋﻠﻮﻯ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﺳﺖ.ﺍﺯﺍﻳﻦ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻭﻣﺒﺪﺃ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺍﺳﺖ . ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﭘﻴﺪﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﻭﻣﻬﺪﻳﻬﺎﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﺩﻳﮕﺮی اﺯ ﺁﻥ ﭘﻴﺪﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﻭﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ. ﻭﺩﻭﺭﻩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻇﻬﻮﺭ ﻣﻬﺪﻯ ﻣﺨﺘﻮﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.ﻭﻋﺼﺮﺟﺪﻳﺪ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮی آﻏﺎﺯ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺮﺗﺮﻫﺎ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻴﮕﺮﺩند. ﺍﻣﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﺎﺭﻭﻟﻨﮋﻯ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻠﺎﺷﻬﺎﻯ ﺑﻌﺪﻯ ﺍﺳﻠﺎﻡ، ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻥ ﻣﺴﻴﺤﺖ ﺑﻔﮑﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ،ﻧﻮ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻧﻰ ﺑﻮﺩ،ﻭﻧﻪ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﮐﺮﺩﻥ ﻓﮑﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ.ﻭ ﻧﻮ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻧﻰ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ . ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻭﻣﻨﻄﻘﻰ ﺷﺪﻩ، ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻗﺪﻳﻢ ﺳﻘﺮﺍﻃﻰ ﻭ ﺧﻮﺩ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﮐﻠﻴﺴﺎ،ﺍﺯ ﻫﺪﻑ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻋﻴﺴﻰ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺣﻖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ،ﮐﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺭﺍ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻳﺎ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻣﺮﻳﻢ ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻧﺪ. نه  اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﺭﺍ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ کنند، ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ . ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭﻫﺎ ﻣﺤﺎﻝ، ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺭﺍﻩ ﺯﻭﺍﻝ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﮔﺮﺩﻳﺪه ﺒﻮﺩﻧﺪ ﻫﻢ ﻧﻮ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻧﻰ ﻭﻫﻢ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ. ﻭ ﻟﺬﺍ ﺗﻠﺎﺵ ﮐﺎﺭﻭﻟﻨﮋﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﺗﻠﺎﺷﻰ ﻧﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮﺩ. ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﺴﻨّﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨی ﺃﺯﻟﻰ ﺑﺎﺯﻣﻴﮕﺸﺘﻨﺪ.ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻠﺎﺵ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ، ﻭﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﮐﻤﻚ ﺑﻤﺎﺩﻯ ﺷﺪﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﻮﺩ . ﮐﻠﻴﺴﺎﻯ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﺑﺠﺎﻯ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺮﺍﻩ ﺳﻘﺮﺍﻁ ﻭ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻥ ﭘﻴﺮﻭ ﺍﺭﺳﻄﻮ ﺷﺎﮔﺮﺩﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺍﻯ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻥ ﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺪ.ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺍﺭﺳﻄﻮ ﮐﺎﻣﻠﺎ ﺑﻌﮑس ﺭﺍﻩ ﺳﻘﺮﺍﻁ ﺑﻮﺩ. ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻠﺎﺵ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻥ ﻭ ﺍﻓﻠﻮﻃﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﺪﺁﻟﻴﺴﺖ ﺷﺪﻧﺪ،ﺗﺎ ﺭﺋﺎﻟﻴﺴﺖ. ﺧﻠﺎﺻﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﺵ ﺷﻠّﻪ ﻗﻠﻢ ﮐﺎﺭ،ﻭ ﺩﺳﺖ ﮐﺎﺭﻳﻬﺎﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﺷﻔﺘﮕﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮐﺮﺩ. ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻏﻴﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭﻏﻴﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﻭﺗﺰﮐﻴﻪ ﻓﮑﺮ ﻭ ﺭﻭﺍﻥ ﻭﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ، ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺑﺪﻫﻨﺪ،ﻭﺭﺍﻩ ﺍﺻﻠﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻳﺎﺑﻨﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﻳﺒﻰ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪﻩ،ﻭﮐﻤﻚ ﺑﺴﻘﻮﻁ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺁﻥ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻴﺸﻮﺩ. ﺩﺭ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻠﺎﺷﻬﺎ ﻣﮑﺮﺭﺍ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﺪ.ﻭﻫﻤﻪ ﻧﺎﻡ (ﺳَﻠﻔﻰ) ﺑﺮﺧﻮﺩ ﮔﺬﺍﺷﺘﻨﺪ. ﮐﻪ ﺑﺎﺻﻞ ﺩﻳﻦ ﺑﺎﺯ ﮔﺸته اﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻗﺮﻧﻰ، ﺁﺷﻔﺘﮕﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺻﻠﺎﺣﻰ،ﻭ ﺳﭙس  ﻣﺬﻫﺒﻰ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﺪ.ﻭ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﮐﻞ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ،ﺭﺍﻩ ﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻫﻤﻪ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺗﻀﺎﺩﻫﺎ ﻭ ﺍﺧﺘﻠﺎﻓﺎﺕ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺑﺴﻠﻒ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﻧﺪ. ﻏﺎﻓﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ،ﻭ ﺟﺎﻩ ﻃﻠﺒﻰ ﻫﺎﻯ ﺩﺭ ﻟﺒﺎس ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺭﻧﺪ.ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﻭ ﻣﺼﻴﺒﺘﻰ ﺟﺪﻳﺪ،ﺑﺮ ﭘﻴﮑﺮ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺍﺻﻴﻞ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ. ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻭ ﺭﻧﺴﺎﻧﺴﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻧﻔس ﺍﻣّﺎﺭﻩ ﻳﮑﺎﻳﻚ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﻮﺩ،ﺗﺎ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﭼﻪ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺳﻠﻴقه اﻯ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﺑﺎﻓﺮﺍﺩ ﻭﺍﺻﻞ ﻭ ﺳﺎﻟﻚ ﻭﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪﻫﺪ. که ﺒﻨﻈﺮ ﻣﻦ،ﻗﻄﻌﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺗﺴﻠﻴﻤﻰ ﻭﺑﺎ ﺭﻭش ﺸﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭﺭﻭﺵ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻋﻠﻮﻯ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﺃﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺩﺭﺟﻬﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻳﮑﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎﺭﺍ ﺑﻄﺎﻟﺐ ﻟﻘﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻭﺭﺍﻩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﺪﻭ ﻗﺮّﻩ ﻭ ﺧﻮﺭّﻩ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﻗﺎﺋﻢ ﻭ ﻋﺮﺵ ﺭﺣﻤﺎﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ. ﮔﺮﭼﻪ ﻭﻟﺎﻳت های اﻭﻟﻰ ﺍﻟﻌﺰم ﻘﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﮔﺮ ﺃﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﻮﭘﻴﻤﺎﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ.

     ﺩﺭ ﺗﻠﺎﺵ ﺷﺎﻧﮑﺎﺭﺍ اﺯ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻥ ﺩﻳﺎﻧت ﻘﺸﺮﻯ ﻣﺎﺩّﻯ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﺍﺋﻰ ﻭ ﻣﻨﺤﺮف اﺯ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ، ﺑﻬﻤﺎﻥ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻗﺪﻳﻢ،ﻭ ﺳﻨّﺘﻰ ﻭﺩﺍﻧﺘﺎ ﺑﺎﺯ ﺑﺠﺎﺋﻰ ﻧﺮﺳﻴﺪ. ﻧﻪ ﻭﺩﺍﻧﺘﺎ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ،ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺒﻴﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﮐﺎﺭﺳﺎﺯ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭﻧﻪ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﻮﺩﺍﺋﻰ،ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺩﺍﻧﺘﺎ ﺑﺎﺯ ﻳﺎﻳﺪ.ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻭﻟﻰ ﺍﻟﻌﺰﻡ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﮐﺸﻒ ﻣﺤﻤﺪﺍﺯ ﻧﻮﺭﻗﺎﺋﻢ ﻭﻋﺮﺵ ﺭﺣﻤﺎﻥ،ﮐﺴﻰ ﺑﺎﻳﻦ( ﻗﺮﺁﻥ ﻳﺎ ﺩﻭﻗﺮّﻩ)ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻧﺮﺳﻴﺪ.ﺗﺎ ﺭﻭح اﺯ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻧﺠﺎﺕ ﺑﻴﺎﺑﺪ، ﻭ ﺑﻨﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻫﻔت هزﺍﺭ ﺳﺎل ﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮﻭﺩ.ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﻭﻗﺸﺮﻯ ﺷﺪﻩ،ﮐﻤﺘﺮﺳﺎﻟﮑﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ.ﻭﺩﺭ ﻫﺮﻣﺬﻫﺒﻰ ﮐﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﺮﺩ،ﺣﺘﻰ ﺑﻨﺎﻡ ﻋﻠﻰّ و شیعه ،ﻭﻟﻰ ﺩﺷﻤن ﻮﻟﺎﻳت  علیّ  ﻭ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺒﻮﺩﻧﺪ. ﺷﺎﻧﮑﺎﺭﺍ ﺍﺯ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺍﺻﻠﺎﺡ بوﺩﻳﺴﻢ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺖ،ﺑﺮ ﺁﺷﻔﺘﮕﻰ ﻫﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩ،ﻭﺩﺭﻫﺮ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻭ ﻫﺮﺩﻳﻨﻰ.

    ﻫﺮﺩﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨگی ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺳﻨّﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ،ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﻣﺎﻫﻴّﺖ ﻫﺮﺩﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﻔﻨﺎ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﺷﺪه اﻧﺪ.ﻳﺎﺑﺎﻳﺪ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻭ ﻣﺴﻴﺮﻯ ﺟﻨﻮﻧﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ،ﭼﻮﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﺩ.ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮﺳﻴله  اﻭﻟﻴﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺯﻧﺪﻩ،ﮐﻪ ﺑﺨﻠﻖ ﺑﺎﺯﮔﺸته اﻧﺪ، ﻭﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺳﻠﻮﮐﻰ،ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺗﺤﻤّﻞ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ،ﻭﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ که ﺒﻨﺴﻠﻬﺎﻯ ﺑﻌﺪی ﺒﺮﺳﺎﻧﻨﺪ. ﻭﺗﻤﺪن اﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻭﺭﺯﻯ،ﻭﺣﺘﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﺗﺎﺯﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺑر ﭙﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﻭﻫﺮ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻳﺎﻥ، ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﻬﻤﺎﻥ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺍﻭﻟﻰ ﺍﻟﻌﺰﻡ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻨﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺰ،ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻭﺭﻭﺍﺝ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺳﺒﺐ ﻣﻴﮕﺮﺩﻧﺪ.ﻭﻟﻰ ﻣﺘﺄﺳّﻔﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻠﺎﺷﻬﺎﻯ ﺍﻭﻟﻴﺎ،ﻃﻮﻝ ﻗﺮﻭﻥ ﻭ ﺍﻋﺼﺎﺭ ﻭﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﮋﺍﺩﻫﺎ ﻭﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻬﺎ،ﺑﺸﮑﺴت ﺪﺭﻧﺠﺎﺕ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻭﺋﻴﺪﻥ ﮔﻨﺪﻡ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺒﺬﺭ ﮔﻨﺪﻡ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺳﻪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ،ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﻫﺎ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ.ﻭ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﺟﺪﻳﺪ،ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﺍﺻﻠﺎﻥ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ،ﻭ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﻣﻴﺂﻳﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﺭﺍﺯ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺤﻤﺪ،ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ،ﺍﻣثاﻝ ﺳﻠﻤﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻳﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﭘﺎﺭﺳﺎ،ﺩﺳﺘﺸﺎﻥ ﺑثرﻳّﺎ ﻭ ﻋﻠﻢ ﻟﺪﻧّﻰ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ. ﻭ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﺑﺸﺮﻯ، ﻫﺮ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮ،ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﮋﺍﺩ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺯ ﺗﺤﺖ ﺍﻟﺤﻤﺎﻳﮕﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ،ﮐﻪ ﺑﻌﻬﺪﻩ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻋﻠﻰّ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ. ﻭ ﻋﻠﻰّ رضا ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺿﺎﻣﻦ ﻏﺮﻳﺒﺎﻥ،ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻪ ﺑﺨﻠﻖ ﻭﺗﺎ ﺯﻧﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

     ﺩﺍﺭﺍ ﺷﮑﻮﻩ ﮐﻪ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺭﻧﮓ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻫﻨﺪﻯ ﺩﺍﺩ،ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺩﻭﺗﻤﺪﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺑﻬﻢ ﺟﻮﺵ ﺑﺪﻫﺪ،ﻫﻨﺪﻭﺋﻴﺴﻢ ﻭﺑﻮﺩﺍﺋﻴﺴﻢ،ﺟﺰ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﮐﺎﻣﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺩﻳﻦ ﺗﺄﻳﻴﺪﻯ ﻧﻴﺎﻓﺖ. ﻫﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺂﻧﭽﻪ ﺩﺍﺭﺩ،ﺩﻝ ﺧﻮﺵ ﻭﺳﺨﺖ ﭼﺴﺒﻴﺪه اﺳﺖ. ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻧﻴﺰ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺘﻬﺎﻯ ﺍﺻﻠﺎﺣﻰ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮنه ﺁﻥ، ﺍﺻﻠﺎﺡ ﺳﻠﻔﻰ ﻭﻫّﺎﺑﻰ ﺩﺭﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ(ﺷﺎﻳﺪ)ﻫﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻓﮑﺮ ﺍﻧﻘﻠﺎﺏ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ،ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻗﺸﺮﻯ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺑﻮﺩﻩ،ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﺭﺍﻩ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ﻭ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﺍﻗﻮﺍﻡ،ﺍﺻﻠﺎﺡ ﺩﺭﻭﻧﻰ ﻳﮑﺎﻳﻚ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﺩﺭ ﻧﻔس ﺍﻣّﺎﺭﻩ،ﻭﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﻟﻬﻰ، ﺑویژه ﺷﻬﻮﺩ ﺁﺧﺮ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻧﻮﺭ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﻘﺪس ﺍﻳﺪﺁﻝ ﻭﺍﻟﮕﻮﻯ ﮐﻤﺎﻝ ﻣﻴﺴّﺮ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ، ﻭ ﺷﺮﻁ ﻟﺎﺯﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﺟﻌﺖ ﺩﺭﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺠﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﺁﻧﻮﻗﺖ ﺧﻮﺩ ﻭﺍﺻﻠﺎن هماﻥ ﻓﮑﺮ ﻭﻫﻤﺎن ﻤﺬﻫب ﺤﻨﻴﻒ ﻣﺤﻤﺪ،ﻭﺍﺟﺪﺍﺩ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ.ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺣﻨﻴف که هرگز ﺩﺭﺑﻴن ﻤﺬﺍﻫب هفتاﺩ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺟﺎﻯ ﭘﺎﺋﻰ ﭘﻴﺪﺍ ﻧﮑﺮﺩ. ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ، ﺑﻤﺬﺍﻫﺐ ﻧﻔﺴﺎﻧﻰ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﺷﺎﻥ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻌﺼّﺐ ﻭ ﻋﻠﺎﻗﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ،ﺗﺎ ﺑﻤﺬﻫﺐ ﺧﻮﺩ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﻋﻠﻰّ،ﺩﺭ ﺣﻨﻴف ﺒﻮﺩﻥ،ﻭ ﺩﺭﺭﺍﻩ ﺳﻠﻮک اﻟﻬﻰ،ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻧﻔس ﺑﺮﺍﻯ ﮐﺴب ﺸﻬﻮﺩ، ﻋﻠﺎﻣﺖ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺍﻟﻬﻰ  ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﻭ ﺍﺳﺘﺪﻟﺎﻝ ﻋﻠﻤﻰ ﻭﻣﻨﻄﻖ ﻣﺎﺩﻯ،ﺗﻠﺎﺷﻬﺎﻯ ﺻﻠﺢ ﺁﻣﻴﺰ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﻗﺪﻳﻢ، ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺍﻟﻬﻰ ﺁﻧﻬﺎ،ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎﺋﻰ ﺩﺭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ،ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻫﻢ ﺩﺭ ﻧﻮ ﺍﻓﻠﺎﻃﻮﻧﻰ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺷﻬﻮﺩ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺑﻮﺩ. ﻭﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ،ﺑﻘﺎﻳﺎﺋﻰ ﺍﺯ ﺳﻠﻮﻙ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ. ﻭﻫﻢ ﺩﺭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻮﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺍَﺗﻤﺎﻥ ( ﻳﺎ ﻋثماﻥ ﺷﺪﻥ) ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ.ﻭﻫﻢ ﺩﺭ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﻭﺩﺍﻧﺘﺎ،ﮐﻪ ﺍﺻﻞ ﮐﺎﺭﻣﺎ ( ﺟﺮﻡ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ) ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ. ﻭ ﻧﻴﺰ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻫﻨﺪﻯ ﻭﻫﻢ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ،ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺩﺍﺭﺩ . ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻬﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﻔﮑّﺮ ﺍﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎﺋﻰ ﺑﻨﺎﻡ(ﻓﻴﻀﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ)ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻡ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬی اﺴﺖ، که ﺪﺭﭘﺎﻳﺎن ﺴﻠﻮﻙ ﻭﺁﻏﺎﺯ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺟﺪﻳﺪ،ﺩﺭ ﻓﻴﻀﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺮﺗﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻴﺸﻮﺩ. ﻭ ﺧﻠﻖ ﻧﻮ ﺑﻨﻮ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻮﻋﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻀﺎﻥ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺍﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ،ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺧﻠﻖ ﺍﺯ ﻋﺪﻡ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ ﺑﺸﮑﻞ(ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻣﺨﺘﺎﺭ)ﺍﻟﻬﻰ ﻳﺎ(ﺍﺻﻄﻔﺎﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ) ﺍﺳﺖ. ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ،ﺻﻠﺤﻰ ﺑﻴﻦ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ،ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺡ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺩﺭﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻫﺮﺩﻭﻯ ﺍﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻭ ﺍﺭﺳﻄﻮ ﻭ ﻓﻠﺎﺳﻔﻪ ﻣﺴﻴﺤﻰ،ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻭﺍﺻﻞ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻣﺎﺩﻯ ﺑﺎﻫﻢ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ.ﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﮐﻤﮑﻰ ﺑﻘﻬﻘﺮﺍ ﺭﻓﺘﻦ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ. ﻫﻢ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺍﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻭﻫﻢ ﺣﮑﻤﺖ ﻗﺪﻳﺴﺎﻥﻓﻴﻠﺴﻮف ﻤﺂﺏ ﮐﻠﺎﻣﻰ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﺷﺪ. ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮﻯ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺍﺑﻦ ﻋﺮﺑﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ، ﻳﺎ ﻣﺎﻳﺴﺘﺮﺍِﮐﻬﺎﺭت عاﺭف ﻤﺸﻬﻮﺭﻏﺮﺏ ﺑﺎﺯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﻯ ﺍﺻﻠﺎﺣﻰ ﻭﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻰ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺑﺠﺎﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﻫﺮ ﺩﻭ ﻋﺎﺭﻑ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﺑﺎﺻﻞ ﻭﺍﺣﺪﻯ ﺭﺳﻴﺪه اﻧﺪ.ﻭﻟﻰ ﺩﺭﻧﺰﺩ ﺍﺑﻦ ﻋﺮبی ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﻧﮋﺍﺩ ﺍﻧﺪﻟسی ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻣﺼﻄﻔﻮﻯ ﻧﺮﺳﻴﺪ. ﮐﻪ ﺷﻬﻮﺩ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﺩﺭﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ،ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪﻧﺪ،ﺗﺎﺗﻤﺪﻥ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎﻃﻨﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ ﺭﻭﺍﺟﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ. ﻭﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﮑﺎﺗﺐ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻰ، ﻭﺑﻘﻮﻝ ﺧﺪﺍ،(ﺗﺤﺖ ﻗﺒﺎﺑﻰ) ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻴﭻ ﮐس ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﮐثرﻳّت ﻘﺸﺮﻯ ﺍﺯﺁﻧﻬﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ.ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻬﻮﺩ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﻮﺩ، ﺑﺤﻘّﺎﻧﻴّﺖ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ،ﻭ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﺘﻬﺎﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ،ﻭ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺣﻘّﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﻨﺪ. ﻣﮕﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﺪﻭﺩﻯ ﮐﻪ ﺑﺎﺯ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎﺭﺍﻧﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮﻧﺒﻮﺩﻧﺪ،ﮐﻪ ﺑﻨﻬﺎﻳت ﺴﻠﻮﻙ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻧﺪ.

     ﻫﻤﻪ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﻭﻫﻤﻪ ﻣﮑﺎﺗﺐ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺩﺭ ﮐﻠﻴﻪ ﺍﺩﻳﺎﻥ، ﺑﺎ ﺗﻔﺎﻭﺗﻰ ﺩﺭ ﻋﻘﻞ ﻭﻭﺻﻮﻝ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ، ﻫﻤﻪ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﻭ ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﺃﺯﻟﻰ ﺃﺑﺪﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ . ﻭﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ،ﻣﮑﻤّﻞ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﻗﺒﻠﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﻧﻪ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ. ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ (ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ)ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺩﻳﺎﻧﺘﻬﺎﻯ ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ﻭ ﻳﻬﻮﺩﻯ ﻭ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﻭ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ،ﻭ ﺗﺸﻴّﻊ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﺪﺍﻡ،ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﮐثرﻳّت ﺒﺎ ﺩﻳﺪﻥ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺩﻳﻦ ﺟﺪﻳﺪ، ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻨّﺖ ﻗﺪﻳﻢ ﺍﻟﻬﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ.ﻭ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺗﺼﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ،ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﻭﻣﻠﻞ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﺗﻤﺎس ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺿﺪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻭ ﺩﺭﻓﺮﻫﻨگ اﻳﺮﺍن ﺒﺎﺳﺘﺎن ﺘﻤﺎس اﺩﻳﺎن ﺪﺭﺑﻄن ﻴﮑﺪﻳﮕﺮ ﻭﺑﺸﮑل ﺘﺪﺍﺧﻠﻰ ﻭﻣﮑﻤّل ﻴﮑﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﻭﺍﺻﻞ ﻫﻤﻪ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ،ﺗﻀﺎﺩﻯ ﻭ ﺗﻌﺼّﺒﻰ ﻧﻴﺴﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻌﺼّﺐ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ،ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺳﺎﻟﻚ ﺣﻖ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ،ﺩﺭﺟﻬﻨﻤﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎ ﺷﺪﻥ ﻳﮑﺴﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﻭﺍﺻﻠﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺩﻳﺮﻭﺯ ﮔﺮﮒ ﻭﻣﻴﺶ ﻭ ﺷﻴﺮ ﻭ ﺧﺮﮔﻮﺵ ﺑﻮﺩﻧﺪ،ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺭﻧﺪ ﻭﻧﻤﻰ ﺩﺭﻧﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺮ ﺳﻔﺮﻩ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺣﺪّ ﺑﺮﺗﺮ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻋﻠﻮﻯ،ﺑﺎﻫﻢ ﻳﻚ ﻏﺬﺍﻯ ﺭﺑّﺎﻧﻰ ﻣﻴﺨﻮﺭﻧﺪ. ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻣﺎﺋﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﻭ ﺷﺎﻫﺪﺍﻥ ﻋﺮﺵ ﻭ ﻗﺎﺋﻢ،ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﻭﺍقعی ﻮ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻭﺍﺻﻞ،ﭼﻨﺎﻥ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﻰ ﺩﻳﺪه اﻡ،ﮐﻪ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﺑﻴﻚ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﺁﻧﻬﻢ ﻓﺎﺭﺳﻰ درِّی عرفانی وتصوّف ایرانی آریائی  ﻭ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻡ ﻋﻘﻠﻰ ﻗﺎﺋﻢ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ.ﻭ ﺑﺮ ﺣﻮﺽ ﮐﻮثر ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻧﺸﺴته اﻧﺪ. ﺣﻮﺯه اﻯ ﮔُﻬﺮﺑﺎﺭ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ ﻟﺪﻧّﻰ ﻗﺎﺋﻢ. ﻭﻟﻰ نه ﺪﺭ ﺣﻮﺯهﻫﺎﻯ ﮐﺴب  علم  ﺩﻳﻨﻰ قشری ﺑﻠﮑﻪ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﺷﻬﻮﺩی  ﻭ ﻋﻠﻢ ﻟﺪﻧّﻰ.

    ﺗﻀﺎﺩّﻯ که  اﻣﺮﻭﺯ ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻯ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ ﻣﻠﺎﺣﻈﻪ ﻣﻴﺸﻮﺩ،ﻭ ﻫﻴﭻ ﺭﻧﮓ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻏﺮﺑﻰ ﻫﺎ ﻏﺮﺑﻰ ﺗﺮ،ﻭ ﺷﺮﻗﻰ ﻫﺎ ﻏﺮﺑﻰ ﺗﺮ ﻣﻴﮕﺮﺩﻧﺪ. ﻗﻬﻘﺮﺍ ﻭ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻭﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻌﻘﺐ. ﻭﻟﻰ ﻫﺮ ﺗﻤﺪﻧﻰ، اگر ﮐﻪ ﺍﺯ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﻯ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﮑﺮﺩ ﭼﺮﺍ ﺑﻘﻬﻘﺮﺍ ﻧﺮﻭﺩ. ﺳﺮﮐﻮﺑﻰ ﻫﺎ ﻭﻋﺪﻡ ﺗﺠﺎﻧس ﻭ ﻧﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮﻳﻬﺎ ﻭﺩﺷﻤﻨﻰ ﻫﺎﻯ ﺑﺸﺮﻯ،ﺍﺯ ﻣﺸﺨّﺼﺎت ﻘﻬﻘﺮﺍﺋﻴﺎن  اﻣﺮﻭﺯ ﺍﺳﺖ.ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺗﻀﺎﺩ ﻓﻌﻠﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﻭﻣﻌﻨﻮﻯ، ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﺩﻳﺪﻧﻰ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ، ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺸﺮﻳّﺖ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻴﺂﻳﺪ. ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳن اﺳﺖ،ﮐﻪ ﻓﺼﻠﻬﺎﻯ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﻟﺎ ﺑﺮﺗﺮ،ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺍﺩﺍمه ﺘﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ.ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﻣﺎﺩﻯ ﻏﺮﺏ، ﺑﺸﮑﻞ ﻫﺠﻮﻡ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﻯ ﺧﻮﻥ ﺭﻳﺰﻯ،ﻳﺎ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﻯﻏﺎﺭﺗﮕﺮ ﻭﺑﻰ ﺭﺣﻢ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ،ﺑﺎﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﻨّﺘﻰ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺃﺯلی اﺳﺖ.که هرﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺟﺪﻳﺪ،ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﺑﻨﻮﻉ ﺟﺪﻳﺪﻯ،ﻓﺼﻮﻝ ﻗﺪﻳﻢ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻗﺪﻳﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺩﺭﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ،ﻭ ﺟﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ . ﺍﻣﺎ ﻫﺠﻮﻡ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ،ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺗﺎﮐﺘﻴﻚ ﺍﻟﻬﻰ،ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻧﺎﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭﻏﻴﺮﺳﺎﻟﮑﺎﻥ،ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻫﺎﺟﻢ ﻭﻣﻬﺠﻮﻡ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺤﻔﻆ ﻭ ﺣﺮﺍﺳﺖ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻭﻟﻰ ﻣﻨﮑﺮﺍﻥ ﻭ ﻓﻠﺎﺳﻔﻪ ﻭ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﻓﻘﻬﺎﻯ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﻫﻤﻪ ﺍﺩﻳﺎﻥ،ﺩﺭﻫﻤﻪ ﻋﺼﻮﺭ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻤﻴﺪﺍﻥ ﮐﺎﺭﺯﺍﺭ ﻭ ﺯﻭﺭ ﺁﺯﻣﺎﺋﻰ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ. ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻃﺮف که ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﺩ،ﺑﺴﻮﺩ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺗﺴﻠﻴﻤﻰ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﻭ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﺯﻳﺮ ﮔﻨﺒﺪﻫﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺍﻟﺤﻔﻆ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ.

   ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ،ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺗﻤﺪﻥ ﺷﺮﻗﻰ ﻣﺤﺴﻮب ﺸﺪﻩ،ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﻣﺎﺩﻯ ﻗﺮﻥ ﺷﺎﻧﺰﺩﻩ ﻭ ﻫﻔﺪﻩ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺍﺳﺖ.ﺑﺴﺮﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍﺟﺮ ﺑﻴﮑﻮﻥ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺩﮐﺎﺭﺕ،ﻓﮑﺮ ﺑﺸﺮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮐﻴﻬﺎﻥ ﻣﺪﺍﺭﻯ ﻗﺪﻳﻢ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ،ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﻋﻴﺴﻰ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺤﻴّﺖ، ﻭ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ(ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺪﺍﺭﻯ) ﻭ ﺳﺎﺭﺗﺮ ﺑﺎﻭﺝ ﺁﻥ ﺭﺳﻴﺪ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﺳﻨّﺖ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ،ﺍﺯ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺨﺪﺍﺭﺳﻴﺪﻩ، ﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻧﻰ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺟﺴﺘﻦ،ﻭ ﺗﺸﺒّﻪ ﺑﺎﺧﻠﺎﻕ ﺧﺪﺍ،ﻭ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﺍﻧﺎ ﺍﻟﺤﻖ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺣﻠّﺎﺝ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﻧﻪ ﻣﺎﺩﻯ ﻧﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﻧﻪ ﺧﺪﺍ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ،ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﺎﻟﻚ ﻭﺍﺻﻞ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻤﻌﺮﺍﺝ ﺭﻭﺣﻰ ﻭ ﺍﺳﺮاء ﻣﻴﺮﺳﺪ.ﻭﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺎ ﺭﻭش ﺸﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﺳﺖ،که  اﻧﺴﺎﻥ ﺷﺒیه ﺨﺪﺍﻯ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﺸﻮﺩ،ﻭ ﺍﻳن  همانی اﻟﻬﻰ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ. ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﻗﺪﻣﻰ ﺩﺭ ﺗﻘﺮﺏ ﺑﺨﺪﺍﻯ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺍﻳن ﻤﺮﺣله ﺒﺨﺪﺍ ﺭﺳﻴﺪﻥ، ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻄﺮﻳﻘﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﻭﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﺍﺯﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎﻥ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭﺁﻣﺪﻥ ﺭﺍﻩ ﻣﻌﻘﻮﻝ ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ است،ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪّ ﻣﺤﻀﺮ ﺧﺪﺍﺋﻰ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﻏﻨﻰ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺁﺳﺎﻥ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺁﻥ،ﺭﻭﺵ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻋﻠﻰّ،ﻭﻫﺮ ﻭﻟﻰّ ﺍﻟﻬﻰ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻤﻌﺮﻓﻰ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﺳﺖ.ﺟﻤله اﻯ که اﮔﺮ ﻣﻠﻴﺎﺭﺩﻫﺎ ﺑﺎﺭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﻨﻢ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﺷﺪ. ﻭ ﻫﺪﻓﻰ ﺍﺳﺖ که اﮔﺮ ﻣﻠﻴﺎﺭﺩﻫﺎ ﺑﺎﺭﺭﺍﻩ ﺑﺨﺪﺍ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﻰ،ﻗﻄﻌﺎ ﺑﺎﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﻣﻴﺮﺳﻰ.ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻤﻪ ﺭﺍﻫﻬﺎ ﺑﺄﻭﻡ ﺧﺘﻢ ﻣﻴﺸﻮﺩ،ﻧﻪ ﺑﺮُﻡ ﻳﺎ ﺑﻘُﻢ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻐﺪﻳﺮ ﺧُﻢ . ﺑﺎ ﺁﻏﺎﺯ ﻫﺮ ﻧﻬﻀﺘﻰ ﺍﺯ ﻗﻢ ﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺑﺴﻠﻮﻙ، ﻭ ﻋﻤﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺍﺳﺖ. ﻭ الاّ ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ مثل ﻫم  هستند.ﻭﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﮐﺮﺑﻠﺎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘُﺮ ﺑﻠﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﻟﻚ،ﺍﮔﺮ ﺍﻭﻟﻴﺎﺋﻰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺪّس  ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ،ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺯﻧﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﮐﻪ ﻣﺮﺩه ﻫﺎﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺨﻮﺍﻧﺪﻥ ﺩﻋﺎﻯ ﺃﻫﻞ ﻗﺒﻮﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﻭﻧﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣُﺮﺩﻩ ﺧﻮﺩ.

     ﺗﻀﺎﺩﻫﺎﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ،ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﻨﺘﺰﻳﺎﺑﻰ ﻧﻴﺴﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻠﻌﻴﺪﻥ ﻳﮑﻰ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺳﭙس ﻣﺴﻤﻮﻣﻴّﺖ ﺩﻭﻣﻰ ﺍﺯ ﺁﻧچه ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﺃﺯﻝ ﺍﺳﺖ.ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﻨﺎ ﺑﻮﺩﻯ ﻣﻴﺮﻭﻧﺪ. ﺗﻔﮑّﺮ ﺗﮑﻨﻴﮑﻰ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﻣﻴﮑﺎﻧﻴﮑﻰ، ﻫﻴﭻ ﺑﺎ ﺗﻔﮑّﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻭ ﺗﺄﻭﻳﻠﻰ ﻭ ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﺴﻢ ﻭﺑﺎﻃﻨﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺭﺑﻄﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻭ ﺍﺯ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ،ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺧﻮﺵ ﺑﺎﻭﺭﺍﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ ﺧﺒﺮﻯ ﻧﻴﺴﺖ.ﻭ ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ ﺧﻴﻠﻰ ﻭﻗﺖ ﺍﺳﺖ،ﻧﺪﺍﻧﺴﺘﻪ ﻏﺮﺑﻰ ﺷﺪه اﻧﺪ . ﺷﺮﻗﻰ ﻭﺍﻗﻌﻰ، ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﺪﻭﺩ ﻭﺍﺻﻞ ﻭﺳﺎﻟﻚ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺑﻮﺻﻮل اﻟﻬﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﺩﺭ ﺯﻭﺍﻳﺎﻯ ﮔﻤﻨﺎﻣﻰ(اﻳﺮﺍن ﻮﻳﺞ )ﻧﺎﭘﻴﺪﺍ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻧﻪ ﻣﻴﮑﺮﻭﻓﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﻭ ﻧﻪ ﻗﻠﻢ ﺁﺯﺍﺩ، ﻭ ﻧﻪ ﺍﻣﻨﻴّﺘﻰ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ متعصّبین ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﻣﺬﻫﺒﻰ. ﺑﻘﻴﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺟﻬﺖ،ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻏﺮﺏ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﻭﺑﺎ ﻗﺪﺭت ﻮ ﺍﺳﺘﻴﻠﺎ. ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺷﺮﻕ ﻏﻴﺮ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪﻭﺑﺎ ﺍﻧﻔﻌﺎﻝ ﻭ ﻓﻠﺞ ﺷﺪﮔﻰ ﺫﻫﻦ. ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﻠﺎﺋﻰ ﮐﻪ ﺑﻮﻗﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﮔﺮﮒ،ﮐﻪ ﻣﻴﺸﻰ ﺩﻭﭼﺎﺭ ﺁﻥ ﻣﻴﺸﻮﺩ.

    ﻫﺪف ﻄﺒﻴﻌت ﻨﺎﺑﻮﺩ ﮐﺮﺩﻥ ﻓﻀﻮﻟﺎت ﻮﻏﻴﺮ ﺍﻟﻬﻴﺎن اﺳﺖ. ﮐﻪ ﺟﺰ ﺁثاﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﺷﮑﻞ، ﺑﻨﺎﻡ ﻓﻮﻟﮑﻮﺭ، ﻭ ﺩﺭظﺎﻫﺮ ﺳﻨّﺖ ﻣﻠّﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺑﺠﺎ ﻧﻤﻰ ﮔﺬﺍﺭﺩ. ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ، ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﭼﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﭼﻪ ﻣﻐﻠﻮﺏ،ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﻨّﺘﻬﺎ ﺩﻭﺭﻯ ﻣﻰ ﺟﻮﻳﻨﺪ. ﻫﺮ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﻏﻴﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺍ، ﻭﻣﻘﻠّﺪ ﻭﻣﺴﺨﺮه ﻮ ﺍﺯ  هر ﻏﺎﻟﺒﻰ ﻣﻴﮕﻴﺮدﻧﺪ.ﺍﻣﺎ ﺍﺻﻞ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪن عرﻓﺎﻧﻰ ﻭﺳﻨّﺘﻰ،ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻧﺰﺩ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﻭﺍﺻﻞ،ﻭﺳﺎﻟﻚ ﻭﻣﺴﺘﻌﺪ ﺳﻠﻮﻙ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺳﻨّﺖ ﺑﺎ ﺭﻧﮓ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻣﻠّﻰ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ،ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻋﻤﻠﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪﻥ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎ ﺷﺪﻥ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍ ﮔﺮﺩﻳﺪن ﺒﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﻣﻴﮕﺬﺍﺭﻧﺪ.  ﻋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﻔﺮﻫﻨﮓ ﻣﻠّﻰ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﻗﻮﻣﻰ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻮﺭﺵ ﺗﻤﺪﻥ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﺴﻘﻮﻁ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎﻯ ﻣﻠّﻰ،ﻭ ﺗﺸﺘﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻭﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ. ﺍﻳن عاﺷﻘﺎﻥ  ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻨّﺖ ﻗﻮﻣﻰ ﻣﺎ، ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻋﻠﻤﻰ ﻭﻧﮋﺍﺩﻯ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻠکه هماﻥ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺭﺍﻳﺞ ﺟﺴﺘﻦ ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﻭﻟﻴﺎ که ﺪﺭﺣﺎﻝ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺭ ﻫﺮﻗﻮمی اﺳﺖ. ﮐﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﺗﮑّﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ، ﺍﺯ ﭘﺪﺭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻰ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎ ﻓﺮّ ﺑﺮﺗﺮ شهودی ﺯﻧﺪﻩ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻭﺯﻧﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﺗﺎ ﺭﺍﻩ ﭘﺪﺭﺍﻥ،ﭼﻪ ﭘﺪﺭﺍﻥ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﻳﺎ ﭘﺪﺭﺍﻥ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ ﻃﺮﻳﻘﺘﻬﺎﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ. ﻭ ﺍلاّ ﺍﻳﻦ ﺁثاﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ،ﻧﻪ ﺍﻳﺪﺁﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﻧﻪ ﻣﻘﺪّس.ﻭﺷﺎﻳﺪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻧﻴﺰ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ، که ﻨﺴﺒﺖ ﺑﮕﺬﺷﺘﮕﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﺁثاﺭ ﻣﺮﺩه اﻯ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﮔﺎﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ. ﺍﻣﺎﻧﺖ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ،ﮊﻧﺘﻴﻚ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﻓﺼﻞﻧﻮﻋﻰ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺎﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ ﺭﺳﻴﺪﻩ،ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺗﺮ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻏَﻨی ﺘﺮﮔﺮﺩﺩ. ﻭ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮊﻧﺘﻴﻚ ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﮐﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻬﺎﻯ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﭘﺮﺑﺎﺭﺗﺮ ﺷﺪﻩ،ﻭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮊﻧﻬﺎی کاﻣﻠﺎﻥ ﻭﻏﻨﻰ ﺗﺮ ﺷﺪﻩ،ﻭﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﻨﺴﻠﻬﺎﻯ ﺑﻌﺪی ﻤﻴﺒﺎﺷﺪ. ﻫﺮﮐس ﺑﻐﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ،ﺍﺯ ﺳُﻨّﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ،ﻣﺮﺩﻩ ﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﺎﮐﺎﻥ ﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﻓﻨﺎﺗﻴﻚ ﻭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه ،ﭼﻮﻥ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺑﺪﺍﺋﻰ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻨﺸﺨﻮﺍﺭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﮐﻮﺩﮐﻰ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺷﺨﺼﻰ ﻭﻣﻠّﻰ ﺧﻮﺩ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ. ﻣﺘﻌﺼّﺒﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﮐﻮﺭﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﺑﺠﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻧﮕﺎه ﺒﮕﺬﺷته ﺪﺍﺭﻧﺪ. ﻣﺮﺩﻩ ﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﭘﺮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻫﻢ ﺑﺎﺟﺪﺍﺩ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﺑﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻭﺣﺸﻰ ﺗﻔﺎﻭﺗﻰ ﻧﺪﺍﺭند. ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻠﻰ ﻫﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﻠﻞ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ،ﭼﻮﻥ ﺧﺪﺍ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻠﻴﺎﻥ برتر، تنها ﺍﺳﺮاء ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻌﺮﺍﺟﻰ ﺑﻤﺮﺍﺗﺐ ﺷﻬﻮﺩ ﺍﻟﻬی میباشند. ﻭﺍلاّ  ﺩﺷﻤﻦ(ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻠﻴﺎﻥ ﻗﺸﺮﻯ) ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﻧﻴﺰ،ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﮋﺍﺩ ﻣﻴﺪﺍﻧﺴﺘﻨﺪ. ﻋﺮب ﻨﻴﺰﻋﺠﻢ ﺭﺍ ﺍﻋﺠمی ﺰﺑﺎن ﺒﺴﺘﻪ ﻭ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﻣﻴﺨﻮﺍﻧﺪ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻋﺮﺏ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ،ﻫﻤﺎﻥ (ﺃﺭﺏ) ﻭﺑﺪﻭﻥ ﺭﺏّ ﻭ ﻣﺮﺑّﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻴﺨﻮﺍﻧﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﻭﺟﺎﻫﻞ ﻭ ﺑﺪﺍﺋﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻋﺠﻢ ﻧﻴﺰ ﺃﺟﻢ،ﻳﺎ ﺟﻢ ﻧﺸﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﻧﮕﺮﺩﻳﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ.چه اﻳﺮﺍﻧﻰ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﺍﻳﺮﺍﻧﻰ.نه اینکه عرﺏ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻭﺣﺘﻰ ﺗﻤﺎﻡ ﻏﻴﺮ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺭﺍ ﻋﺠﻢ ﻭ ﺃﻋﺠﻤﻰ ﻣﻴﺨﻮﺍﻧﺪ. ﻭﻣﻌﻠﻮﻡ ﻧﻴﺴﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻴﺮ ﻭﺩﺍﺭ، ﺣﻖ ﮐﺠﺎ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺣﻖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﺣﻖ،ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻓﻌﻠﻰ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻗﻮﻡ ﺍﺳﺖ  ﻫﺮﮐس ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻠﺎﺕ ﺃﺯﻟﻰ ﺃﺑﺪﻯ ﺍﻟﻬﻰ،ﻣﻘﺎﻡ ﺍﻭﻝ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺖ،ﺍﻭ ﺣﻘّﺎ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻫﺎﻯ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﺑﻌﺪﻯ است .ﻭ ﺑﻘﻴﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﺮﺯﻩ ﻭﺑﻰ ثمر ﻫﺴﺘﻨﺪ، که عقب ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺷﺮﻑ ﺯﻭﺍﻝ میباشند. ﺍﻣﺎ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﻓﺮﺩﻯ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥ ﻧﮋﺍﺩﻫﺎ،ﺩﺭ ﺟﻬﻨّﻤﻰ ﺍﺯ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﻰ ﻫﺴﺖ. ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺟﻬﻞ ﻭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﻰ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ، از ﻫﺮﺁﻧﭽﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ ﺩﺳﺖ ﺑﮑﺸﻨﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻔﻬﻢ ﻭ ﺍﺩﺭﺍﻙ ﻫﺎﻯ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﺑﻨﮋﺍﺩ ﺑﺮﺗﺮی  ﺑﺮﺳﻨﺪ. ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ،ﮐﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻭ ﺟﻬﻨّﻤﻰ ﻣﻔﺖ ﻭ ﺑﻰ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺸﻴﺪﻥ ﺍﺳﺖ.    ﻣﻠّﻰ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻯ،ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﮐﻪ ﭼﺮﺍ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺳﻨّﺘﻰ ﭘﺪﺭﺍﻥ، ﺗﻮﺍﻧﺎﺋﻰ ﺍﻳﻦ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ،ﮐﻪ ﺍﺗّﺤﺎﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﺑﺴﺎﺯﻧﺪ.ﻭ ﺟﻠﻮ ﺣﻤﻠﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺷﻤﻦ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ. ﺍﻳن ﻤﻬﺎﺟﻤﻴﻦ ﺷﺎﻳﺴته ﻤﻘﺎﻡ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘگی ﻤﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﺑﻤﻴﻞ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﮐﺸﺶ ﺑﺴﻮﻯ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺍﺭﻳﻢ.ﻭ ﺁﻧﺮﺍ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ. ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ.ﻣﮕﺮ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺧﺘﻴﺎﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎن ﺁﻥ. ﻳﻌﻨﻰ ﻣﻴﻞ ﺗﺸﻨﮕﺎﻥ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ. ﻭﺑﻘﻴّﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭ ﺑﻤﻴﻞ ﻭﻫﻮس ﺧﻮﺩ،ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺗﻦ ﺑﺬﻟّﺖ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺷﻤﻦ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﻧﻴﺰ،ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﺵ ﻭ ﺷﺒﺎﻫﺘﻰ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﺎ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﻣﺎ،ﻋﺎﺷﻖ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺍﺳﺖ.ﺍﻣﺎ ﺁﻥ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺩﺭﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻬﺎی ﺒﺎ ﺗﻤﺪن ﻮﻓﮑﺮ ﺷﺮﻗﻰ، ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺩﺭﻫﺮﮔﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ، ﻭ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﻭﻣﺴﺘﻌﺪﺍﻥ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮐﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﻄﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺍﺣﺴﺎس ﻧﻤﻰ ﮐﻨﻨﺪ.ﮐﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻭﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ،ﮐﺎﺭ ﺩﻝ ﺍﺳﺖ ﻭﻣﻴﻞ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺷﺨﺼﻰ. ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﺻﻮﻟﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﺷﺮﻗﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ،ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺣﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﻨﺪ.که ﭽﺮﺍ ﺍﺷﺮﺍﻕ ﻃﻠب  ﻨﻴﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺣﻖ ﻣﻴﺪﻫﻢ،ﺍﮔﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯﺳﻨّﺖ ﻭﻣﻠﻴّﺖ،ﺑﻘﺼﺪ ﺣﻔﻆ ﺭﮊﻳﻤﻬﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭﺑﻌﻀﻰ ﺳﻴﺴﺘم هاﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺷﻌﺮ ﻭ ﺭﻭﺷﻬﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻰ ﻭﻟﻰ ﺑﺎﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻠﺎﺵ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﺎﺣﻖ ﺍﺳﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮐﻤﺎﻝ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻣﻌﻨﻰ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ. ﻣﺎﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﮑﻨﻴﻢ ﺍﮔﺮ ﻣﺎﻫﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺩﺭﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻠﺎﺕ ﺍﺯﻟﻰ ﺍﺑﺪﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ؟ ﮐﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻬﻮﺩ ﻭﻋﻘﻞ ﻟﺪﻧّﻰ ﻭ ﺩﻟﻰ ﭘﺎﻙ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭﻟﻰ ﻗﺼﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺪﻳﮕﺮﺍن ﺪﺍﺭﻳﻢ.ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺤﺒّﺖ ﺧﺎﻟﻪ ﺧﺮﺳﻪ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭﺑﻬﺘﺮ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.

    ﺗﻀﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﺷﺪﻩ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﺯﻳﺮﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﻭ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﺳﻨّﺘﻰ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺣﻖ ﻭﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺑﺎ ﺍﮐﺘﻔﺎ ﺑﻌﻠﻢ ﮐﻠﺎﻡ ﻭﻣﻌﺎﻧﻰ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﻭ ﻓﻘﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺭﺳﻤﻰ،ﮐﻪ ﺑﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﺍﺳﺖ،که ﻨﺎﻡ ﺑﻐﻠﻂ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺩﻳﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺴﺖ. ﺣﺘﻰ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻧﺎﺏ ﻭ ﻣﺤﺒﻮس ﺯﻳﺮ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﻣﺎﻧﺪﻩ،ﺧﻮﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻏﻴﺮﺳﻠﻮﮐﻰ ﺩﺭﺩ ﻣﻰ ﮐﺸﺪ، ﺗﺎ ﺍﺯ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﻭﻣﻨﮑﺮﺍﻥ ﺧﺪﺍ. ﮐﻪ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﮐﺎﻓﺮ ﺑﻰ ﺧﺒﺮند.ﻭﻟﻰ ﺍﻳﻦ ﻋﺎﺭﻓﺎﻥ ﺑﻰ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻋﻤﻠﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ،ﮐﻪ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻯ ﺑﻰ ﺷﻌﻮﺭﻯ ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ﻭﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭﺳﻠﻮﻙ ﺳﺮ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ،ﻣﻨﺎﻓﻖ ﻭﻣﺸﺮﻙ ﺩﺭ ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭ ﺟﻬﻨّﻢ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﻍ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺎ ﻋﺎﺭﻓﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻰ،ﺧﻮﺩ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﮐﻤﻚ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ، ﺗﺎ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﻰ ﺩﻳﻨﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺪﻳّﻨﺎﻥ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ،ﻭ ﻣﻠّﻰ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﻏﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺳﻘﻮﻁ ﮐﻨﻨﺪ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴکه عملا ﻫﻢ ﺍﻭﻟﻴﺎی ﺨﺪﺍ،ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﻭ ﮐﺎﻧﺪﻳﺪﻫﺎﻯ ﺳﻠﻮکی ﺨﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﻴن گرﻭه ﻫﺎ ﻳﺎﻓﺘﻬﺎﻧﺪ،ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮﺍ ﻣﻨﮑﺮ ﺧﺪﺍ ﺑﻮﺩه اﻧﺪ. ﻭ ﺍلاّ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻭ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻏﻴﺮ ﻣؤﻣﻦ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ،ﻳﺎ ﻣﻠّﻰ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺑﻰ ﺍﻋﺘﻨﺎ ﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻧﮋﺍﺩ ﺧﻮﺩ،ﻣﮕﺮ ﻗﺪﺭﺗﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺗﻌﺼّﺒﺎﺕ ﻗﺪﻳﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺠﺎﺕ ﻳﺎﺑﻨﺪ.  ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺫﺍﺕ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﺧﻮﺩ،ﻣﻴﻞ ﺑﺎﻧﺘﻘﺎﺩ ﺍﺯ ﺳﻨّﺖ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻭﻣﻠّﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﺩﻳﮕﺮ ﻧﺎﺭﻭﺍﺋﻰ ﺍﺳﺖ که اﺯ ﺩﺷﻤﻦ ﺑﺪ ﺑﮕوﻴﻢ. ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﻨّﺖ ﻫﺎﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ،ﺑﻮﻫﻢ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻰ ﮐﻨﻴﻢ.ﻭ ﻳﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﻠﺦ ﻭ ﺯﺷﺖ ﻭﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﻴﻢ . ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺤﻖ ﺳﻨّﺘﻬﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳی ﻮﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺯﺷﺖ ﻭ ﻧﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺩﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﺍﻳﺮﺍﺩﻯ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻰ ﮐﻨﻴﻢ.ﮐﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺩﺍﺭﺩ  ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﺁﻥ ﻫﺴﺘﻴﻢ. ﻣﮕﺮ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ،ﻭ ﻣﺪﻟﻬﺎﻯ ﺩﻫﺎﺗﻰ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﻣﺪﺭﻥ،ﻭﻭﺳﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﺯ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﺮﺩ؟ ﻳﺎ ﻣﮕﺮ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﻭﻣﻨﻄﻖ ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﺧﻮﺩﺭﺍ،ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺎیه اﻯ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺣﻴﺎ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﻧﺴﺖ؟ ﻳﺎ ﻣﮕﺮ ﻫﺮ ﺗﻤﺪﻥ ﺟﺪﻳﺪﻯ،ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻏﺬﺍﻯ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻬﻴّﻪ ﮐﻨﻴﻢ،ﻳﺎ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ؟ ﻫﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﻦ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﻣﺎ ﭼﻘﺪﺭ ﺑﺮﻭﺷﻬﺎ ﻭ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺩﻝ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ. ﻫﻴﭻ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﻰ ﺭﺳﻤﻰ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﻫﻢ ﻗﺎﺩﺭ ﻧﻴﺴﺖ،ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺭﺍ ﻣﺎﻧﻊ ﮔﺮﺩﺩ، ﮐﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺧﻮﺍﺳته اﻳﻢ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﺘﻦ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻭ ﺳﻄﻊ ﻋﻘﻞ ﻭ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻭﺍ ﺭﻓﺘﻪ ﻣﺎ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪﻣﺎﻫﻴّﺖ ﮊﻧﺘﻴﻚ ﺭﻭﺣﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺗﻌﺎلی ﻨﻮﻋﻰ ﺑﺒﺨﺸﻴﻢ.  ﻫﺮﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﺮﻭﺡ،ﺑﺎﻣﻮﺭ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺩﻧﻴﻮﻯ ﺷﺪﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ، ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﺣﻴﺎﺕ ﺭﻭﺣﻰ ﻭ ﻣﻠﮑﻮﺗﻰ،ﭼﻮﻥ ﺳﻤﺒﻠﻴﺴﻢ ﻭ ﺳﻨﺘﻬﺎﻯ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻭ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺨﺪﺍ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ. ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﺍﻓﺴﻮﻥ ﭘﺬﻳﺮﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮ،ﻭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻨﻔس ﻭﻏﺮﺍﻳﺰ ﻭ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻣﺤﮑﻢ ﺗﺮ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ. ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻭ ﺍﭘﺴﺘﻤﻮﻟﻮﮊﻳﻚ،ﺍﻳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺻﻠﻰ ﻓﮑﺮ ﻭ ﻋﻘﻴﺪﻩ،ﺑﺎﻣﻮﺭﻯﭼﻮﻥ ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺍﻳﻨﮑﻪ،ﺧﻠﻘﺖ ﺍﺯ ﻋﺪﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ، ﻭ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﻫﻢ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻌﺪﻡ ﻣﻴﺮﻭﻳﻢ. ﭘس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴّﺘﻰ ﻫﻢ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ. ﻭ ﻳﺎ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﺎﻳﻨﺠﺎ ﮐﺸﻴﺪﻩ،ﻧﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﺳﻴﺮﻯ ﺍﺯﻟﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺍﺷته اﻳﻢ. ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺣﺮﮐﺘﻰ ﺫﻫﻨﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ، ﺭﺑﻄﻰ ﺑﺠﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻣﺎﺩﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﺑﺠﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﻋﻘﻠﻬﺎﻯ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ،ﻭ ﻳﺎ ﺑﺠﺎﻯ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﺯﻟﻰ ﺧﺪﺍئی که اﺭﺍﺩﻩ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺨﺼﻰ ﻣﻄﺮﺡ ﺑﺎﺷﺪ. ﻭ ﺑﺠﺎﻯ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮﻣﻄﻠﻖ ﺍﻟﻬﻰ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺷﺨﺼﻰ ﺍﺗّﮑﺎ ﺷﻮﺩ ﻭﺩﻳﮕﺮ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﺮﺧﺪﺍ ﻭ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﻰ ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ. ﻭ ﻳﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﮐﻴﻬﺎﻥ ﻭﺭﻭﺡ ﻭ ﻣﻌﻨﻰ، ﻭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻭﻧﻈﻢ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺎﺷﻴاء ﺫﻫﻨﻰ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻭﮐﻞ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭼﻴﺰ ﻣُﺮﺪه اﻯ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ.ﮐﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺧﻮﺩ ﻧﻤﺎﺋﻰ ﻋﻠﻢ ﻭﺗﮑﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﺳﺘثماﺭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ. ﻏﺮﻭﺭ ﻭ ﮔﺴﺘﺎﺧﻰ ﻭ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻰ،ﻭﻣﺴﺌﻮﻟﻴّﺖ ﺍﺑﺪﻯ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ.ﻣﺎﺩﻩ ﻣﺼﺮﻑ ﺷﺪﻧﻰ ﻣﻴﺸﻮﺩ،ﻭ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺭﻳﺎﺿﻰ ﻭ ﻣﻴﮑﺎﻧﻴﻚ ﺩﺭ ﻣﻴﺂﻳﺪ. ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍثرﻯ ﺍﺯ ﺻﻮﺭﺗﻬﺎﻯ ﺟﻮﻫﺮﻯ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ،ﻭ ﻋﻘﻮﻝ ﻭﻣﺎﻫﻴّﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺎﺩه ﭽﻮن ﺨﺪﺍ ﻭ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻴﺸﻮﺩ،ﻭ ﺍﺣﺴﺎس ﻣﺎﺩی ﻨﻴﺰ ﺍﺻﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ.ﻭ ﻏﺮﺍﻳﺰ ﻣﺎﺩﻯ ﺣﻘﻴﺮ ﻧﻔسﻫﻢ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﻭﺍﻗﻌﻰ،ﻭﻭﺍﻗﻌﻰ ﻟﺎﺯﻡ ﺍﻟﺘﻮﺟّﻪ ﻣﻴﺸﻮﺩ.

    ﻭ ﺩﺭ ﻓﻠﺴفه ﻧﺎﺗﻮﺭﺍﻟﻴﺴﻢ ﻭ ﭘﻮﺯﻳﺘﻮﻳﺴﻢ ﺑﺂﻧﺠﺎ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ، ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﮐﺎﺭﺵ ﻓﻘﻂ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮﻕ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺣﻴﻮﺍﻥ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ.ﻧﻪ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﺋﻰ ﺩﺭ ﺭﻭﺡ ﮊﻧﺘﻴکی ﻮ ﺍﻣﻮﺭ ﺃﺯﻟﻰ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ.ﻋﻘﻞ ﻫﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮﻫﺎ ﺑﻤﺎ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺮﺷّحی اﺯ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺎﺩه  مغر ﻣﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺯ ﺗﻔﮑّﺮﻯ ﻣﺎﺩﻯ،ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻫﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻤﺎﻳﻠﺎﺕ ﺟﻨﺴﻰ ﻭ ﻟﻴﭙﻮﺋﻴﺪ ﻓﺮﻭﻳﺪﻯ ﺑﺤﺮﮐﺖ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻗﺪﺭﺕ ﻃﻠﺒﻰ ﻧﻴﭽﻪ،ﻭ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﺘﻮﻟﻴﺪ ﺑﻘﺼﺪ ﺍﺷﺒﺎﻉ ﻏﺮﺍﻳﺰ ﻣﺎﺭﮐس،ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺠﻰ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺫﮐﺮ ﻣﺎﺩﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭﺩﺳﺖ ﺩﺍﺭﻳﻢ. ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﺪه اﻯ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺍ ﺗﻔﺴﻴﺮﻣﻴﮑﻨﻨﺪ،ﻳﮑﻰ ﻣﺤﻮﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺪﺍﺭﻯ،ﻭ ﻗﻄﺐ ﺑﻮﺩﻥ ﺻﻮﺭﺗﻬﺎﻯ ﺷﻬﻮﺩﻯ،ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﻭﺣﺮﮐﺖ ﺑﺴﻮﻯ ﺧﺪﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺑﻤﺤﻮﺭ ﻣﻬﺪﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﻣﻴﺮﺳﺪ. ﻭ ﻳﮑﻰ ﻫﻢ ﺗﺼﻮﺭ ﻫﮕﻠﻴﺴﻢ که ﭙﻴﺸﺮﻓت ﺮﻭﺡ ﻭﻓﮑﺮ ﻭﺫﻫﻦ ﺳﻨﺘﺰ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﻧﺰﺩ ﻣﺎﺭﮐس ﺑﺘﻮﺟﻴﻪ ﺩﻳﺎﻟﮑﺘﻴﮑﻰ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻭﺗﻀﺎﺩ ﻃﺒﻘﺎﺗﻰ ﺩﺭﺁﻣﺪه ﻮ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺧﻂ ﻋﻠمی هدﻑ(ﻏﺎﻳﺐ ﺟﻮﺋﻰ) ﻣﺴﻴﺤﻰ ﻭﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭﺷﻬﻮﺩﻯ که ﺒﮑﻠّﻰ ﮐﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ. ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮﻯ ﺍﺯ ﺗﺤﻮﻝ ﻓﮑﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ،ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺩﺭﻭﻥ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﺭﻭﺣﻰ، ﻳﺎ ﺍﺻﻞ ﺳﺒﮋﮐﺘﻴﻮﻳﺘﻪ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﻧﻪ ﺷﻬﻮﺩﻯ، ﮐﻪ ﺩﺭﺍﮔﻮﺳﺘﻴﻨﻰ،ﻭ ﻳﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺎﺻﻞ ﺗﻔﺮّﺩ،ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻭﺣﺪﺕ،ﻳﺎ ﺗﻔﮑّﺮ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻯ ﺍﮐﻬﺎﻡ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺻﻞ ﮐﻮﺟﻴﺘﻮﻯ ﺩﮐﺎﺭﺗﻰ،ﺗﺎ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﻧﺎﺩﻫﺎﻯ ﻟﺎﻳﺐ ﻧﻴﺘﺰ ﺭﺳﻴﺪ.ﻭ ﻳﺎ ﻧﺰﺩ ﻓﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﮑس ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻭﻋﻤﻞ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ،ﻭ ﻳﺎ ﻧﺰﺩ ﺍﺳﺘﻴﺮﻧﺮ ﺑﻤﻦ ﻣﺤﺾ،ﻭ ﻳﺎ ﻧﺰﺩ ﺳﺎﺭﺗﺮ ﻣﺤﮑﻮﻣﻴّﺖ ﻓﺮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺟﻤﻊ ﺧﺘﻢ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻧﻤﻮنه هاﻯ ﺟﺎﻟب ﻮﻣﻬﻢ ﺍﺯ ﺗﻔﮑّﺮ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎﻯ ﺳﻨّﺘﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺒﻠﻰ ﺍﺳﺖ. ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺷﺎﺧﻪ ﻭﺭﺍﻫﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻰ ﺑﺎﺯ ﮐﺮﺩﻩ،ﻭ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﻤﻪ ﺭﺍﻩ ﺟﺎﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ.ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﮑﻠﻴﻒ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﺩﺍﻧﻨﺪ،ﮐﻪ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭼﻴﺴﺖ،ﻭ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮐﺠﺎ ﺍﺳﺖ؟ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﺑﻬﺎﻡ ﻭ ﺣﻴﺮﺕ،ﻭ ﺁﺵ ﺷﻠّﻪ ﻗﻠﻢ ﮐﺎﺭ ﺁﺷﻔته ﻔﮑﺮ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﻌﺎﺻﺮ .

    ﺍﻳﻦ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻮﻳّﺖ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ إزلی ﻭ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﻰ، ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺩﻫﺎﻯ ﺷﺨﺼﻰ ﻭ ﺁﺯﺍﺩ،ﮐﻪ ﻧﺰﺩ ﮐﺎﻧﺖ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ،ﻭ ﻧﺰﺩ ﻧﻴﭽﻪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﻮﺩ. ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻐﺮﺏ ﺭ ﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺣﻘﻴﺮ ﺧﻮﺩﺑﺴﻄﺤﻰ ﺣﻘﻴﺮ ﺗﺮ، ﻭﻳﺎ ﺍﺯ ﻋﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ ﻧﺴﺒﻰ، ﺑﻌﻘﻞ ﻏﺮﻳﺰﻯ ﺣﻴﻮﺍنی ﺘﺮ،ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﻴﻨﻰ ﻭ ﻏﺎﻳﺖ ﻃﻠﺒﻰ ﻭﻣﻌﺎﺩ ﺟﺴﺘﻦ،ﺑﺪﻳﺪﻯ ﻣﺘﻮﺟّﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ،ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﻋﻘﻠﻰ ﺧﺪﺍﺋﻰ ﺑﻌﻘﻠﻰ ﺷﺨﺼﻰ ﻧﺰﻭﻝ ﮐﺮﺩﻥ.ﻭ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻐﺮﺍﻕ ﺩﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺘﻮﺟّﻪ ﺑﻔﺰﻭﻥ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﻧﻔس ﺩﺭ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻭﺗﻌﺒﻴﺮﺍﺕ ﺍﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﻭﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﺗﻤﺪن اﺳﺖ.ﺣﺘﻰ ﺍﮔﺮ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﻨﻈّﻢ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ.ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻰ ﺍﮔﺮ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻧﻈﻢ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺸﺮﻯ ﻭ ﺍﺻل ﺘﻌﺎﻟﻰ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺩﺭﺻﻮﺭﺕ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻭﺣﺎﻝ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍت ﺒﮑﻤﺎﻝ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﻟﻬﻰ، ﻭﺣﺘﻰ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻭ ﺗﻘﺪّس ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺭﺍ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ،ﻭﻳﺎ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺳﻘﻮﻁ ﻭ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﻧﻮﻋﻰ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﻓﺮﺩﻯ.

    ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻋﺼﺮ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭ ﻏﺮﺏ ﺯﺩﮔﻰ،ﻫﻤﻴﻦ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﺍﺩﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﮐﻤﻚ ﮐﺮﺩ. ﻭﻧﻴﺰ ﻣﺪﺍﻓﻌﻰ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺷﺖ. ﻭ ﺣﺘﻰ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎن ﺒﺎ ﺫﺍﺕ ﺷﺮﻗﻰ ﺩﺭﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺍﺷته اند. ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﻴﺎﺩ گفته ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺯﺩ،ﮐﻪ ﺭﺍﻩ ﺣﻖ ﻧﻪ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﺳﺖ ﻭﻧﻪ ﻏﺮﺑﻰ . ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻣﺮﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﺍﺳﺖ،ﻭﻧﻪ ﺍﻣﺮﻯ ﻣﺎﺩﻯ.ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻠﮑﻮﺗﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ،ﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺫﻫﻦ ﻭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺎﺩﻯ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﺩ. ﻭﺣﻖ ﺩﺭ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻋﻤﻮﺩﻯ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻰ ﺫﻫﻨﻰ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﺩﻳﻦ ﻇﺎﻫﺮﻯ،ﻭﻣﻌﺎﻧﻰ ﻟﻔﻈﻰ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻫﺎﻯ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻋﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ. ﻭﻧﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻰ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺩﺭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺟﺒﺮ ﺧﻮﺩﮐﺎﺭ،ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻭ ثباﺕ،ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﮑﺎﻣل ﺮﻭﺣﻰ. ﻫﻤﺎﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺸﺮﻗﻴﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﮐثرﻳّﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﺷﺪﻩ،ﻋﻤﻠﺎ ﻫﻢ ﻏﺮﺑﻰ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩه اﻧﺪ.ﭼﻪ ﻣﺸﺮﻕ ﺯﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﻣﺸﺮﻕ ﺍﺷﺮﺍﻗﻰ ﺍﻟﻬﻰ  ﺍﻳﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﺎﺭﻳﺦ،ﻭ ﺳﻴﺮ ﻭﻧﻈﺎﻡ ﺩﺍﺋﻢ ﺍﻟﺘﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺣﻴﺎﺕ،ﻏﺎﻳﺘﻰ ﻭ ﻫﺪﻓﻰ ﺩﺍﺭﺩ. ﻭﻟﻰ ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﻏﺎﻳﺖ،ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺠﻠّﻴﺎﺕ ﺭﻭح ﺴﺎﻟﮑﺎﻥ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﻫﺎﻯ ﻋﺮﻓﺎ ﻭ ﺻﻮﻓﻴﻪ ﻭﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺖ؟ﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﺳﻮﮊﻩ ﻣﺤﺪﻭﺩﻯ ﻧﺰﺩ ﮐﺎﻧﺖ،ﮐﻪ ﺑﺂﺯﺍﺩﻯ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ.ﻭ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻏﺎﻳﺖ ﻫﺎﻳﺪﮔﺮ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻫﺪﻑ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻈﺮ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﻏﺎﻳﺖ ﺍﺧﺮﻭﻯ ﻃﻠﺒﻰ ﺍﺳﺖ،ﻭﻳﺎ ﺑﮕﻔﺘﻪ ﺧﻮﺩﻡ، ﻏﺎﻳﺖ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺟﺴﺘﻦ. ﻭ ﻳﺎﺣﺘﻰ ﻧﻈﺮ ﻫﻨﺪﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻤﺮﺣله اﻯ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ،ﺑﻌﺼﺮ ﺁﺧﺮ ﮐﻴﻬﺎﻧﻰ ﮐﺎﻟﻰ ﻳﻮﮔﺎ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﻏﺎﻳﺎﺕ ﻭﭘﺎﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺪﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺎ ﺍﺳﺖ.ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ،ﺑﻌﻘﻞ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻣﺎ،ﻭ ﻳﺎﺑﺪﺭﺟﻪ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻃﻠﺒﻰ ﻣﺎ ﺑﺴﺘﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ. ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﮐﻴﻔﻴّﺖ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺍﻳﻤﺎﻧﻰ ﻣﺎ،ﺑﺴﺘﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ،ﮐﻪ ﭼﻪ ﺭﺍه ﻭ ﺭﻭیّه اﻯ ﻓﮑﺮﻯ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺍﺭﻳﻢ. ﻧﻪ ﺑﻤﻘﺪﺍﺭ ﻭ ﮐﻤﻴّﺖ ﺩﺍﻧﺎﺋﻰ ﻣﺤﺾ،ﻳﺎﺍﻃﻠﺎﻋﺎﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺍﺳﺘﺪﻟﺎﻟﻰ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺴﻨﺪ ﻣﺎ. ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻭﺩﺍﺭ،ﺩﻭ ﻗﻄﺐ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ ﮐﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻓﮑﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺑﺠﻨﮓ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ،ﮐﺎﺭﻯ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺻﺪﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻮﺩﻩ،ﻭ ﺑﺠﺎﺋﻰ ﻫﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺁﻥ ﮐﻤﻚ ﺑﺘﺼﻔﻴﻪ ﺍﻟﻬﻰ،ﺩﺭ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ،ﺑﻨﻔﻊ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺳﺖ.ﻭﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ،ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻤﺄﻣﻮﺭﻳّﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺧﻮﺩ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ.

   ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ،ﺍﻳﻦ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺭ ﺗﻮﺟّﻪ ﻭ ﺗﻘﺪﻳس ﻗﺪﺭﺕ،ﻭﺗﻔﮑّﺮ ﺗﮑﻨﻴﮑﻰ،ﻭﻣﻌﻴﺎﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﺠﺮﺑﻪ،ﻭ ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﻭﻓﺎﻳﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﭘﺮﺍﮔﻤﺎﺗﻴﺴﺘﻰ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺎﺩی ﺪﺭﺍﻧﮕﻴﺰه ﻫاﻯ ﻧﻔﺴﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﺮﺍﻳﺰﺵ ﻫﺴﺖ،ﻭﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻮﺩ، ﺍﺳﺎس ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭﺗﻔﮑّﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺷﺪﻩ،ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻰ که ﻴﻚ ﻣﺘﻔﮑّﺮﺍﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻴﮑﺎﻧیزمی ﻭ ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺴﺘﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﻴﺪﺍﻧﺪ. ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎ ﻭ ﺷﺮﺍﻓﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻳﻚ ﺑﺎﺭﻩﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﻋﻘﻞ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴّﺖ . ﺟﺎﻯ ﺗﻌﺠّﺐ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﭼﺮﺍ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻋﻠﻤﻰ،ﺩﺭ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﮐﻨﻴﻢ.ﻣﺎﺩﺍﻡ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ،که ﻨﺘﻴﺠﻪ ﻳﻚ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺻﻞ ﻭﻣﺒﺪﺃ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ، ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻮﺧﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ. ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﺑﺮﻕ ﺩﺭ ﻳﻚ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ، ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﻓﮑﺮﻯ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﺟﺰﻣﻰ،ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﻢ ﺷﻴئ ﻭ ﺃﻣﺮﻯ ﻋﻮﺿﻰ ﻭ ﻧﺎﻗﺺ ﺍﻟﺨﻠﻘﻪ ﺩﺭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﻐﺎﻳﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﺘﮑﺎﻣﻞ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺧﺪﺍﺋﻰ، ﺗﻮﺟّﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﻗﺼﻰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﮑﻤﺎﻝ ﺑﺮﺳﺪ.ﻭ ﭼﻘﺪﺭ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﺑﻮﺩﻩ. ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎﻳﻦ ﮐﻤﺎﻝ ﺧﻮﺭﺳﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﺪ ﺧﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻭﻣﻌﺮﻓﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺍﻳﻦ ﭼﻪ ﻧﻘﺼﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺟﺴﺘﻦ ﮐﻤﺎﻝ ﻭ ﺍﺭﺍﺩه  ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ؟ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺪﺭﺗﻰ ﺩﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﮐﻤﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻘﻮﻝ ﻭ ﺑﻰ ﻣﻌﻨﻰ ﻭﻣﺤﺎﻝ ﺍﺳﺖ.ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺍﻟﻬﻰ که عاﻗﻞ ﺑﺮﺗﺮ،ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻏﺎﻳت ﻮﻫﺪف ﺒﺮﺍﻯ ﮐﺎﺭﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ،ﻫﻢ ﺍﻣﺮی ﻤﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻢ ﻣﻌﻘﻮﻝ،ﻭ ﻫﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟّﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ.

     ﺩﺭ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺭﻭﺍﻧﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﺩﺑﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ،ﻭ ﻫﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ،ﺟﺰ ﺗﺮس ﻭ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻰ ﻭ ﺗﻠﺎﺗﺶ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ، ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻧﻤﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ.ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺗﻌﺒﻴﺮﻯ ﻭﺍﺿﺢ ﺍﺯ ﭘﻮﭼﻰ ﻭ ﺣﻴﺮﺕ ﻭ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﻓﮑﺮ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﭼﻮﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﺳﻨّﺘﻰ ﺷﺮﻗﻰ،ﺍﺯ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺿﻠﻪ ﻭ ﺁﺭﻣﺎﻧﻬﺎﻯ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻭﻣﻘﺪّس ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ،ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺧﺒﺮﻯ ﻧﻴﺴﺖ. ﭘس ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺭ ﺷﺮﻑ ﺳﻘﻮﻁ ﻭﺯﻭﺍﻝ ﺍﺳﺖ،ﻣﺎﺩﺍﻡ ﮐﻪ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﺳﺖ. ﭼﻪ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ،ﻭ ﭼﻪ ﺫﻫﻨﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻰ ﺁﺑﮋﮐﺘﻴﻮ ﻣﻠﻤﻮس .

     ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺷﺮﻕ ﺑﺎﺯ ﺑﻤﻌﻨﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﻧﻴﺴﺖ. ﺩﺭﺷﺮﻕ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻘﺪّس ﺍﺳﺖ.ﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻠﺎﺷﻬﺎﻯ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﺎﻣﺮﻭﺯ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪﻩ . ﻭﻟﻰ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻔﮑّﺮ ﺷﺮﻗﻰ ﻭﺭﻭﺣﻰ، ﻏﺎﻳﺖ ﺟﻮﺋﻰ ﻭ ﺍﺑﺪﻳّﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻧﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻨﺪه اﻯ ﮐﻪ ﮐﻤﺎﻝ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺭﺍ ﺑﻤﺎ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ، ﻭ ﻣﺎﺭﺍ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ. ﺗﺎﺭﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻰﻣﻴﺪﺍﻧﺪ ﻧﻪ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻫﺎ. ﺷﺮﻗﻰ ﻫﺴﺘﻰ ﺭﺍ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺟﺪﺍ ﺍﺯ ﻫﻢ ﻧﻤﻴﺪﺍﻧﺪ.ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻴّﺎله اﻯ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻴﺪﺍﻧﺪ، ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺴﻮﻯ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻴﺮﻭﺩ. ﺍﻳﻦ ﻓﮑﺮ ﺷﺮﻗﻰ ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺍﺯﻟﻰ ﻭ ﺣﮑﻤﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻧﺰﺩ ﺍﻭﻟﻴﺎﻯ ﺧﺪﺍ ﺷﻨﺎس ﺑﻮﺩﻩ ﻭﻫﺴﺖ. ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﺰﺩ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﻭﺳﺎﻟﮑﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ، ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺪﺍﻡ ﺭﻓﻊ ﻣﻘﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺍﺯ ﺟﻤﺎﻝ ﻭﮐﻤﺎﻝ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺑﺎ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻭ ﺧﻮﺩﺳﺎﺯﻯ، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻘﺎﻡ ﺣﻘﻴﺮ ﻓﻌﻠﻰ ﺧﻮﺩ، ﻭﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺘﻰ ﻣﻠﮑﻮﺗﻰ ﺍﺳﺖ. که ﺪﺭﺍﺳﻠﺎﻡ ﻭﺭﻭش ﺸﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ، ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻳﺎ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺭبّ اﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺰ ﺑﺠﺎﻯ ﻣﺤﻤﺪ،م ح م د  ﻧﻮﺷته ﻤﻴﺸﻮﺩ. ﻧﺰﺩ ﺷﻴﻌﻴﺎن اﻟﻬﻰ ﭘﺎﻳﺎن ﺘﺎﺭﻳﺦ ﺭﺟﻌت اﻣﺎﻡ ﺯﻣﺎﻥ،ﺑﺎ ﻇﻬﻮﺭ ﻭ ﺗﺠﻠّﻰ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺍﺳﺖ. ﮐﻪ ﺑﺎﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺳﺎﻟﻚ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻯﺟﺴﺘﻦ ﺷﻬﻮﺩ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ،ﻳﺎ ﺧﺪﺍﻯ ﺭﺣﻤﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﻋﺮﺵ،ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺎﻥ ﺭﻭﺯﻯ ﺩﺭﻇﻬﻮﺭ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻴﭻ ﮐس ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﻰ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﮐﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺩﻧﻴﻮﻯ ﻗﺎﺋﻢ، ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﻭﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﺋﻢ،ﺑﺎﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﺩﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ.ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﺳﺖ ﻇﻬﻮﺭ ﺭﻭﺣﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻗﺎﺋﻢ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺳﺎﻟﻚ ﺍﻟﻬﻰ، ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ.ﻭﺍﻳﻦ ﺟﺴﺘﻦ ﻣﺪﺭﻙ ﺻﻠﺎﺣﻴّﺖ ﺭﺟﻌﺖ ﺭﻭﺡ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎﻗﺎﺋﻢ ﺍﺳﺖ. ﻭﻫﻤﻴﻦ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﻭﻳﺰﺍﻯ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ،ﻭﺍﺻﻞ ﻭﮐﺎﻣﻞ ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﺍﺳﺖ. ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻔﺖ ﻗﺮّﻩ  ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﻴﺴّﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ. ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻋﻮﺍﻟﻢ ﺟﺒﺮﻭﺕ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﺻﻠﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﻨﻰ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﻣﺮﺑﻮطه کاﻣلی که  ﺣﮑﻢ ﺑﻬﺸﺖ ﺩﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺪﻯ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﺰﻳﻠﺎﺕ ﺷﻬﻮﺩﻯ،ﻭ ﻳﺸﻨﻮ ﻭ ﺷﻴﻮﺍﻯ ﺑﻮﺩﺍﺋﻴﺎﻥ ﻭ ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﻋﻘﻠﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﺷﻴﻮﺍ، ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺷﻬﻮﺩﻫﺎﻯ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻔﺖ ﻗﺮﻩ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺭﻭﺵ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎﻯ ﺯﻧﺎﻧﻪ ﭼﻮﻥ ﺷﻴﻮﺍﻯ ﻫﻨﺪﻯ ﻭﻣﺮﻳﻢ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﻭ ﺩﻏﺪﻭ ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ﻭ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ .

     ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﮔﺮﭼﻪ ﻭﺍﻗﻌﻴّﺘﻰ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ، ﺑﺎﺯ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﻴﺮﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﺮﻗﻰ ﻭﺳﻠﻮﻙ،ﻭﻫﻤﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺭﺍﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻬﺎﻯ ﻋﻘﻞ ﭘﺮﺳﺖ ﺩﮐﺎﺭﺗﻰ،ﮐﻪ ﺟﺎﺩﻭ ﻭﺭﻭﺡ ﺭﺍ ﻭﻫﻢ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪ،ﻭ ﻏﺮﺍﻳﺰ ﺭﺍ ﺍﻧﮕﻴﺰهﻫﺎﻯ ﻧﻘﺶ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺻﻞ ﻣﻴﺪﺍﻧﺪ. ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺗﻀﺎﺩ ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ، ﻧﻔس  ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻴﮑﺸﺪ . ﻭﻟﻰ ﻏﺮﺑﻰ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺟﺎﺩﻭﺋﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻰﮐﺸﺪ. ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻤﺪ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻣﻰ ﮐﺸﻨﺪ. ﻏﺮﺑﻰ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻌﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﮐﺘﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ . ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﮔﺎ ﺁثاﺭ ﻣﻨﻔﻰ ﻭﻣﺨﻔﻰ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎ،ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﮐﺎﺭﻣﺎ ﺷﺪﻥ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺣﺴﺎﺏ،ﻭﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻋﻴﻦ ﺑﺎﻟﻌﻴﻦ ﻭ ﺩﻧﺪﺍﻥ ﺩﺭﻣﻘﺎﺑﻞ ﺩﻧﺪﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ.ﻳﺎ ﺩﺭﺍﺳﻠﺎﻡ که ﺒﺎﻳﺪ ﺗﺠﺴّﻢ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﮔﻔته ﺸﺪﻩ، ﺗﺎﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﺘﺨﻠﻴﻪ ﻭﺗﺰﮐﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻮﺩ.ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﻏﺮﺑﻰ ﮐﻪ ﺁﻧﺮﺍ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﻭﮐﻤﺒﻮﺩ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ،ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺷﺒﺎﻉ ﮔﺮﺩﺩ ﻭﺑﺂﮔﺎﻫﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﮔﺮﺩﺩ.ﻭﺯﻧﺪﻩ ﺗﺮ ﻭﻣؤثّر ﺗﺮ ﺩﺭﻭﺟﻮﺩ ﻣﺎ ﮔﺮﺩﺩ. ﻏﺮﺑﻰ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺭﺍ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ،ﻭﻟﻰ ﺷﺮﻗﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ،ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻓﻌﻠﻰ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﺑﻌﺪﻯ ﺑﺮﺳﺪ.ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻭﻭﺟﻮﺩ ﻣﻘﺪّس ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﮔﺮﺩﺩ. ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶﻣﺪﺍﻭﻡ ﻣﺎﻫﻴّﺖ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻧﻔس ﻮﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺧﻮﻳﺶ،ﻗﺪﺭﺕ ﺑﻐﺮﺍﻳﺰ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻫﻮس ﻣﻰﺩﻫﺪ،ﻭﺍﺭﺿﺎﻯ ﻧﻔس ﺍﻣّﺎﺭﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ.ﺗﺎﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﺩ ﺑﻤﺎﻧﺪ .ﻭﻧﺪﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﻧﻮعی ﻤﻴﺸﻮﺩ.ﺣﺘﻰ ﭘس اﺯ ﻣﺮﮒ ﺩﻭﭼﺎﺭ ﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺸﺮﻳّﻮﻥ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻣﺘﻌﺒّﺪ ﺑﻨﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﻧﺴﺦ ﺑﺪﺗﺮ ﺑﺸﺮﻯ ﮐﺎﺭﻣﺎ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ .ﻭﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺼﻮﺭت ﻤﺴﺦ ﺣﻴﻮﺍﻧﻰ ﻣﻴﺮﻭﻧﺪ،ﮐﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﭘﺮ ﻋﺬﺍب ﺪﺍﺭﻧﺪ.ﻭﺑﻘﻮﻝ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺴﺦ ﻣﻴﻤﻮﻥ ﻭﺧﻮﻙ، ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﻧس ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺷﺮﻗﻰ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻟﺤظه اﻯ ﺩﺭ ﺻﻮﺭت ﺒﺸﺮﻯ ﺑﺎقی ﺒﺎﺷﺪ ﻭﺯﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ.ﻭﺍﮔﺮ که ﺴﺎﻟﻚ ﻭﻃﺎﻟﺐ ﺍﺷﺮﺍﻕ ﺍﻧﻮﺍﺭﺷﻬﻮﺩﻯ ﺑﺎﺷﺪ.  ﻭﺣﺎﺿﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻤﻴﺮﺩ،ﮐﻪ ﺁﻥ ﻣﻘﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺗﺮ ﺭﺍ ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺪﺳت ﺁﻭﺭﺩ، ﻭ ﻭﻳﺰﺍﻯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻨﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺭﺍ،ﺑﺎ ﻧﻮﺭ ﻗﺎﺋﻢ برﻭﺵ ﺳﻠﻮﻙ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻭﻯ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺍﺭﺩ،ﻓﺪﺍﻯ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ. ﻭﻟﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﻧﻤﻰ ﺩﺍﻧﺪ،ﮐﻪ ﮐﺎﺭﻣﺎﻯ ﻣﺠﺪﺩ،ﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﺼﻠﻰ ﻭﻧﻮﻋﻰ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﺦ ﻭﻧﺴﺦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﺭﺍ ﻣﻴﺮﻭﺩ.ﻳﻌﻨﻰ ﻏﺮﺑﻰ ﺩﺭ ﮐﺮﺍﻣﺎت  اﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯﺗﺤﻤّﻞ ﺟﻬﻨﻤﻰ ﺩﺍﻍ ﺗﺮ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﻴﮑﻨﺪ. ﻏﺮﺑﻰ ﻣﺎﺩﻯ ﮔﺮﺍ،ﻋﻤﻠﺎ ﺣﺘﻰ ﺍﮔﺮ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻗﺸﺮﻯ ﺑﺎﺷﺪ،ﺩﺍﺭﺩ ﺟﻬﻨّﻤﻰ ﺭﺍ ﺗﺤﻤّﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ،ﺗﺎ ﺑﺠﻬﻨّﻤﻰ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮﺩﺩ. ﻭﻟﻰ ﺷﺮقی اﺷﺮﺍﻕ ﻃﻠﺐ ﺍﺯ ﺧﻴﺮ ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻴﮕﺬﺭﺩ،ﮐﻪ ﺑﺒﻬﺸﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮﺩﺩ.ﻭﺍﻳﻦ ﻃﺮﺯ ﻓﮑﺮ ﻋﻘﻞ ﻧﺎﺏ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﺪ. ﺳﺨﺘﻰ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻓﺎﻩ ﺑﺸﺮﻯ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺑﺪﻫﺪ.

ﺩﺭﺷﺮﻕ ﺳﺎﻟﻚ ﭼﻴﻨﻰ ﻭ ﺗﺎﺋﻮﻳﺴﺖ،ﺻﺤﺒﺖ ﺍﺯ(ﻋﻤﻞ ﺑﻰﻋﻤﻠﻰ)ﻣﻴﮑﻨﺪ،ﻭ ﺁﺭﺯﻭﻯ ﺳﺎﻟﻚ ﻫﻨﺪﻭﺋﻰ (ﻋﻤﻞ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﺪﻑ)ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺷﺨﺼﻰ ﺩﺍﺭﺩ.ﻭ ﺳﺎﻟﻚ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻣﻮﻟﺎ ﻋلیّ که اﺯ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﻮﮐّﻞ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ،ﺳﻌﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺳﻌﻴﻰ از ﭘﻴﺶ ﺧﻮﺩ ﻧﮑﻨﺪ، ﻳﺎ ﻓﮑﺮﻯ ﺭﺍ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﮑﺮ ﺩﻳﮕﺮ،ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﻣﺘﻨﺎﻉ ﻭﮐﻨﺘﺮﻝ ﻧﻔس ﻭﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺩﺍﺭﻯ،ﻭ(ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻋﺪﻡ ﺍﺭﺍﺩﻩ)ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﻣﮕﺮ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﺧﻮﺩ. ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻯ ﮐﻪ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺩﺍﺭﻳﻢ، ﻭ ﺳﺎﻟﻚ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﺪ، ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺑﻰ ﺍﺭﺍﺩﮔﻰ ﺍﺳﺖ.ﻭﺍﻟّﺎ ﺑﻘﻴّﻪ ﺍﺭﺍﺩه ﻫﺎﻯ ﻣﺎ،ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﺯ ﻧﻔس ﻫﻮﺳﺒﺎﺯ ﻣﺎ ﺍﺳﺖ.ﻭﻳﺎ ﺍﺯﺗﺮس ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻭﻳﺎ ﺧﻄﺮ ﺍﺯﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﻧﻔﻌﻰ ﻣﺎﺩﻯ،ﻭ ﻳﺎ ﻏﺮﻳﺰﻩ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺣﻴﺎﺗﻰ،ﻭ ﻳﺎ ﺟﺒﺮﻯ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺟﺒﺮﻯ ﺫﺍﺗﻰ. ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﻭﺍﺻﻞ،ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺭﺍ ﺑﻬﺮ ﺟﻮﺭﻯ ﮐﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺩﺭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺧﺪﺍ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻠﺎﺵ ﺳﺎﻟﻚ ﺷﺮﻗﻰ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺍﺳﺖ،ﻧﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺴﻢ ﻫﺎﻯ ﺃﻧﺒﻮﻩ،ﻭ ﻳﺎ ﺍﻗﻮﺍﻝ ﻭﻗﻮﺍﻋﺪ ﻭﻣﮑﺎﺗﺐ ﻭﻧﻈﺮﻳّﺎﺕ ﻭ ﻓﺮﺿﻴّﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﮐثرﺗﻬﺎ. ﺩﺭ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﮑﺮ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻕ ﻭ ﺑﻴﻨﺶ ﻣﺸﺮﻗﻰ،ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﺭؤﻳﺎﺋﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻭﻟﺎﻳﺖ،ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻮﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﮐﻠّﻴّﺖ ﻭﺑﺄﺻﻞ ﺃﺻﻴﻞ ﻳﺎ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺍﺻﻮﻝ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ.

     ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺁﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺳﺮﺧﻮﺩ ﻭﺧﻮﺩﺳﺮ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ.ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻤﻴﺘﻮﺍﻧﺪ بی ﻨﻴﺎﺯ ﺍﺯ ﻏﻴﺮﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭﻟﻰ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻫﺴتی ﺮﺍ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ،ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﮐﻮﭼﮑﻰ ﺍﺳﺖ، ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺟﺎﺩﻭﺋﻰ ﻭ ﺑﺎﻃﻨﻰ ﻭ ﺭﻭﺣﻰ ﻧﺎﻣﺮﺋﻰ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻰ ﺩﺍﺭﺩ. ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ ﺁﺯﺍﺩ ﻭ ﺳﺮﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺩﺳﺮ ﻭﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ، ﺣﺘﻤﺎ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻟﮕﺪ ﻣﺎﻝ ﻫﺴﺘﻰ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ. ﻫﻢ ﺧﻮﺩ ﻭﻫﻢ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻫﺴﺘﻰ ﻭ ﺍﺷﻴﺎء ﺁﻥ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻏﺎﺋﻰ ﻭ ﺃﺯﻟﻰ،ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺎ ﺃﺑﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺒﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ. ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﺃس ﻫﺮﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭﺯﻧﺪﻩ ﮐﺮﻩ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﻴﺪﺍﻧﺪ.ﻭﻟﻰ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮﻣﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻠﺎﺕ ﺑﻌﺪﻯ ﻭ ﺗﺎ ﺍﺑﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ.ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻮﻯ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺑﺎﻟﺎﺑﺮﻭﺩ. ﻫﻤﻪ ﻫﺴﺘﻰ ﺍﺯ ﺍﺯﻝ ﺑﮑﺎﺭ ﻭﻭﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮﺩ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﻏﺎﺋﻰ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺗﺤﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺸﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﺎﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺮﺳﻴﻢ.ﻭﻣﺎﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺃﺑﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﻳﻦ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ.ﺗﺎ ﺁﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻭ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﻣﻠﺎﺋﻚ ﻭ ﺃﺭﺑﺎﺏ ﺍﻧﻮﺍﻉ، ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻮﻇﻴﻔﻪ ﺍﻟﻬﻰ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ.ﻭ ﻫﺪﻑ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺑﻬﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻭ ﺗﻔﻬﻴﻢ،ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﮑﻮﺷﻨﺪ. ﻭﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﮐﻦ ﻓﻴﮑﻮﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﻨﻨﺪ. ﺳﺮﺧﻮﺩﻯ ﻭ ﺳﺮﭘﻴﭽﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﻭﺍﻥ  ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭﻫﺴﺘﻰ، ﻳﻌﻨﻰ ﺍﺗﻠﺎﻑ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻠﺎﺷﻬﺎﻯ ﺃﺯﻟﻰ ﺧﻮﺩ،ﻭ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ،ﻭ ﺍﺗﻠﺎﻑ ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ،ﮐﻪ ﺍﺯ ﺃﺯﻝ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻯ ﮐﺮﺩﻫﺎﻳﻢ. ﺍﻳﻦ ﺍﺗﻠﺎﻑ،ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻌﺪﻡ ﺭﻓﺘﻦ ﻭﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﺷﺪﻥ ﻭﺩﺭﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻭﻣﻨﺘﻈﺮ ﮔﺬﺍﺭﺩﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮﺁﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻮﺏ ﻟﺎﻯ ﭼﺮﺥ ﻫﺴﺘﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﺳﺖ . ﺣﺎﺻﻞ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ ﻭﺟﻬﺎﻥ، ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﮐﺎﺭ ﻋﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ،ﻭ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻓﻌﻠﻰ ﻳﻚ ﺍﻧﺴﺎﻥ،ﻭﺣﺘﻰ ﻫﻤﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ.ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻞ ﻳﻚ ﻋﻘﻞ ﺃﺯﻟﻰ ﺃﺑﺪﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ.ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻫﺪﻑ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﻭ ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺴﺘﻰ ﻭﻳﮑﺎﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ،ﺁﻧﺮﺍ ﺣﺘﻰ ﻫﺮ ﺍﺗﻢ ﻭﻣﺎﺩﻭﻥ ﺃﺗﻢ ﺭﺍ ﺑﻨﻬﺎﻳﺖ ﮐﻤﺎﻝ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺧﺪﺍ ﺻﺎﺣب عقل  ﻭﺗﺪﺑﻴﺮ ﻫﺴﺘﻰ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ . ﻋﻘﻞ ﮐﻠّﻰ ﺭبّ اﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻭﺗﮑﺎﻣﻞ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﺴﺖ.ﺗﺎ ﻋﻘﻞ ﻣﺎ ﺑﻤﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻧﻰ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﮐﻤﺎﻝ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺳﺪ،ﻭﺷﻬﻮﺩ ﻣﺪﺭﻙ ﮐﻤﺎﻝ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﻴﺎﺑﺪ.ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺭﺟﻌﺖ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﮔﺮﺩﺩ. ﻭﺍﮐﻨﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻭﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻋﻘﻞ ﻭﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭﺗﻌﻠﻴﻤﺎﺕ ﻟﺪﻧّﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﮔﺮﺩﺩ. ﺗﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻳﮕﺮﺍن ﻨﻴﺰ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﻨﺪﺩ.ﻭﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻓﻴﺰﻳﮑﻰ ﻭ ﺭﻳﺎﺿﻰ ثاﺑﺖ ﻭ ﻣُﺮﺩه اﻯ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ،ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﺎﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺯﻣﺎﻧﻰ،ﻭ ﻫﺮ ﮔﻮشه اﻯ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ،ﻭ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﺧﻠﻘﺖ، ﺑﻘاء ﺗﺤﺖ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻠﺤﻈﻪ،ﻭ ﺑﻔﺮﻣﺎﻥ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺧﺎﺹ ﻫﻤﺎﻥ ﻟﺤﻈﻪ، ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺑﻮﺩه  و ﻫﺴﺖ.ﻭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ(ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﺯﻟﻰ) ﺍﻟﻬی ﻮ(ﻋﻠﻢ ﺃﺯﻟﻰ)ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺗﺎ ﺃﺑﺪ ﭼﻪ ﺗﺤﻮﻟﺎﺗﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ.ﻭ ﻗﻴّﻮﻣﻴّﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻫﺴﺘﻰ، ﺗﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﻫﺴﺘﻰ ﺷخصی ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺳﺮﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ.ﺿﻤﻦ ثباﺕ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻴﺎﺑﺪ،ﻭﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ثاﺑﺖ ﺩﺭ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ . ﮐﻞّ ﻫﺴﺘﻰ، ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﻭﻣﺒﺪﺃ ﺁﻥ،ﻭ ﮐﻞ ﻓﺮﻭﻉ ﻭ ﺍﺟﺰاء ﻭ ﻭﺳﺎﺋﻂ ﺁﻥ،ﻫﻤﻪ ﺩﺭﮐﺎﺭﻧﺪ،ﻭ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﻭﺣﻰ ﻣﺎ ﻭﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺎﺩﻯ ﺍﺷﻴاء،ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﻏﺎﻳﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺩﺭﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﻭﺷﻬﻮﺩ ﺭبّ اﻟﻨﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ، ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻮﻟﺪ ﻓﻌﻠﻰ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﻢ. ﻭ ﺍﺯ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺟﺎﻫﻠﺎﻧﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻰ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ،ﺍﺯ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭﻭﺍﻥ،ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻟﺎﺯﻡ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺪﻫﻴﻢ . ﺗﺎ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﺯﻟﻰ ﺃﺑﺪﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻳﻢ.ﻭ ﺑﺎ ﮐﺸﻒ ﻭ ﺷﻬﻮﺩ،ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺎﺻﻞ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﻢ. ﻭ ﮔﻮﺵ ﺑﺤﺮﻑ ﮐﺎﻧﺖ ﻧﺪﻫﻴﻢ ﮐﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ(ﻋﻘﻞ ﻋﻤﻠﻰ)ﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﺡ ﻓﺮﺩﻯ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ(ﺭﻭﺡ ﮐﻠّﻰ)ﻓﻮﺋﺮ ﺑﺎﺥ،ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻣﺎﺭﮐس ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻥ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ. ﻭ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺠﻠّﻴﺎﺕ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺑﺪﺍﻫﺖ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺻﺮﺍﻁ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﺪﻫﻴﻢ. ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺭﻧﺴﺎﻧس ﻭ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﮐﻮﺟﻴﺘﻮﻯ ﺩﮐﺎﺭﺕ،ﻭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺍﺻﻞ ﺍﺷﺒﺎﻉ ﻏﺮﺍﻳﺰ ﻓﺮﻭﻳﺪ ﺑﻮﺩه اﻳﻢ.  ﮐﻞ ﻫﺴﺘﻰ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ،ﻭ ﭘﻨﺪﺍﺭ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﮐﻠّﻰ ﺁﻥ،ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﮐﻞّ ﻓﺮﺩﻯ ﺑﺎ ﮐﻞّ ﺟﻤﻌﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ،ﻭﻳﺎ ﺩﺭ ﮐﻞّ ﻭﺣﺪت ﻮﺟﻮﺩ ﻫﺴﺘﻰ.ﻭﻫﺮ ﻓﺼﻞ، ﺟﺰﺋﻰﺍﺯ ﻳﻚ ﻧﻮﻉ ﮐﻠّﻰ ﺑﺸﺮﻯ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮعه اﻯ ﻣﺘﺪﺍﺧﻞ ﻭ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﻳﺖ،ﺍﺯ ﻭﺣﺪﺗﻬﺎﺋﻰ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ،ﮐﻪ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪﺍ ﺃﺻﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻏﺎﺋﻰ ﺍﺳﺖ. ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺰﺋﻰ ﻫﺴﺗﻴﻢ. ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭﺍﻟﻬﻰ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ،ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﻰ ﻧﺎ ﮔﺴﺴﺘﻨﻰ ﺩﺍﺭﺩ.ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ،ﻭ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﺯ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﻭﺭ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ. ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﺍﻧﺸﺘﻦ، ﻣﺎ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﺯ ﻳﻚ(ﺯﻣﮑﺎﻥ) ﻫﺴﺘﻴﻢ،ﻭ ﻳﺎ ﺟﺰﺋﻰ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻴﺒﺎﺷﻴﻢ.  ﻣﺎ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﻔﺮﻫﻨﮕﻬﺎﻯ ﺳﻨّﺘﻰ ﻭ ﻣﻠﮑﻮﺗﻰ ﻭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻪ، ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻟﺎﺗﻰ ﺟﺪﺍ ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻟﺎﺕ ﻣﺎﺩﻯ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﻣﮑﺎﻥ ﻫﺴﺘﻴﻢ. ﻭﻫﺮﭼﻪ ﻫﻢ ﺣسّ ﻣﻰ ﮐﻨﻢ،ﺟﺰ ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﻚ ﻭ ﺗﻤثیل  ﻭﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺍﺯ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺭﻭﺣﻰ ﻧﻴﺴﺖ . ﻧﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ،ﻳﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﺭﺍﺩﻯ ﻭ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻰ ﻋﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ. ﭘس ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﻞّ ﻭﺍﺣﺪ،ﭼﺮﺍ ﺗﻀﺎﺩﻯ ﺑﺎﺷﺪ؟ﻭ ﭼﺮﺍ ﻫﺮ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﻣﺰﺍﺣﻢ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺍﻫﻤﻴّﺘﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺍﻳﻦ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ،ﺗﺎ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﻫﺴﺘﻰ ﻭﺁﻳﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ.ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﺩﻳﺮﮐﺮﺩﻯ ﻭ ﺗﻀﺎﺩﻯ ﻭ ﺗﻐﺎﻳﺮﻯ ﺟﺎﺋﻰ ﻧﻴﺴﺖ . ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺰﺍﺣﻤﺘﻬﺎ،ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻧﻔس ﻣﺎ،باعث ﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻨثی ﮔﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

    ﺍﮔﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ،ﻧﻔﻮﺫ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺏ،ﻭ ﺍﻧﺤﻄﺎﻁ ﺩﻧﻴﻮﻯ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﻣﻠﺎﺣﻈﻪ ﻣﻰﮐﻨﻴﻢ، ﺑﺮﺍﻯ ﺍﮐثرﻳّﺖ ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ،ﻧﻪ ﺭﻣﻘﻰ ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ،ﻭ ﻧﻪ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻭﺍﺭﺯﺷﻰ که ﺪﺭﺳﺎﺑﻖ ﺑﻮﺩﻩ ﻣﻴﻴﺎﺑﻴﻨﻢ. ﻭﻟﻰ ﻫﻨﻮﺯ ﻣﻌﺪﻭﺩﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﮐﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ،ﻭ ﺧﺪﺍ ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻓﻆ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺘﻌﺪﺍﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ،که ﺸﻤﺎ ﻫﻢ ﻋﺰﻳﺰﺍﻧﻢ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﺪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ.ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻃﻠب ﻤﺴﺘﻌﺪﺍﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺠﺎﺕ ﻭﺷﻬﻮﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﺷﺮﻗﻰ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﺳﻘﻮﻁ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﺪ،ﻭ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻫﻢ ﺳﻘﻮﻁ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﺪ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﺍﻳﺞ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺩﺍﺭﺩ.ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻮﻋﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﻭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ،ﺑﻨفع ﺒﺮﺗﺮﺍﻥ ﮐﻨﺎﺭ ﺑﺮﻭﻧﺪ ﻭﺗﺼﻔﻴﻪ ﺍﻟﻬﻰ ﮔﺮﺩﻧﺪ. ﺧﻮﺩ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ،ﻭ ﺗﻮﻟﺪ ﻭ ﻣﺮﮒ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ. ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺘﺄثّر ﺍﺯ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻣﺎﺩی ﻮﺩﻭﭼﺎﺭ ﺯﻭﺍﻝ ﻋﺎﻃﻔﻰ ﺭﻭﺣﻰ ﮔﺮﺩﻳﻢ. ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﻭﺭﻳﻬﺎﻯ ﺳﻨّﺘﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﺩ،ﺩﺭ ﻟﺰﻭﻡ ﺩﺭﻙ ﺍﻫﻤﻴّﺖ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻥ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﺑﮑﻮﺷﻴﻢ.ﻭ ﺑﺂﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﻢ. ﻭﺍلاّ ﺩﻭﭼﺎﺭ ﻗﻬﻘﺮﺍﻯ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ،ﻭﺟﻨﻮﻥ ﻭ ﺑﻴﻤﺎﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺭﻭﺍﻧﻰ،ﻭ ﺑﺪﺭ ﻭﺩﻳﻮﺍﺭ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ.ﻭ ﺁﻟت ﺪﺳﺖ ﺟﺒﺮ ﺫﺍﺗﻰ ﻧﻔس ﺧﻮﻳﺶ ﺩﺭﺁﻳﻴﻢ،ﻭ ﺍﺯ ﺟﺒﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﻓﻴﺎﺽ ﻭ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺟﺪﺍ ﻣﻴﮕﺮﺩﻳﻢ .

   ﺍثاﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﺩﺑﻰ ﺷﺮﻕ،ﮔﻬﮕﺎﻩ ﺧﻄﺮ ﺩﺭ ﺷﺮﻑ ﺯﻭﺍﻝ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﻭﺣﺘﻰ ﻧﮋﺍﺩ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ. ﻭﻟﻰ ﺍﻳﻦ ﻋﺎﺩﺕ ﺗﻴﺮﻩ،ﺧﺎﺹ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﺍﺯ ﻔﺼﻞ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻋﻰ ﻋﻘﺐ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ . ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻧﻮ ﺁﻭﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﻭﺭ ﻧﮑﺮﺩﻧﻰ، ﺩﺭﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭﺍﺣﻮﺍﻝ ﻭﻣﻘﺎﻣﺎت ﺘﮑﺎﻣﻠﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪﻭﺣﺘﻰ ﻓﺼل ﻨﻮﻋﻰ ﺑﺸﺮﻯ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺑﻬﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ، ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺂﻧﻬﺎ ﺗﺸﺒﻴﻪ،ﻭﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﺪﻫﻴﻢ،ﺑﻌﺪﺍ ﻫﺮﮔﺰ ﮐﻠﺎﻡ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﻓﻬﻤﻴﺪ.  ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺑﻔﮑﺮ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﻴﻢ، و نه هماﻥ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻯ.ﮐﻪ ﺑﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎ ﺩﺭﺁﻳﻨﺪﻩ.ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺭ ﻓﮑﺮ ﻭﻭﺟﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﻓﻠﺞ ﻣﻴﮕﺮﺩﻳﻢ.ﻭﺧﻮﺩﺭﺍ ﻟﺎﻯ ﭼﺮﺥ ﺑﻰ ﺭﺣﻢ ﮐﺎﺭﻣﺎ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﻧﺪﺍﺧته اﻳﻢ.ﻭ ﻳﺎ ﻟﺎﻯ ﭼﺮﺧﻬﺎﻯ ﻣﺰﺍﺣﻤﺘﻬﺎ ﻭ ﺗﻀﺎﺩﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ. چه ﺪﺭﻏﺮب ﻴﺎ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ،ﻭ چه ﺪﺭﻓﺮﺩ ﻳﺎ ﺟﻤﻊ.ﻭ ﭼﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺎﻫﻢ،ﻭ چه اﻣﺮﻭﺯ که ﺨﻮﺩﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺩﺍﻯ ﭘﺮ ﻣﺴﺦ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ﻭ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺑﻠﺎ ﺯﺩﻩ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ. ﺩﺭﻭﻳﺶ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﺑﻠﺎ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﻣﻴﺮﻭﺩ، ﺗﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺑﻠﺎﻫﺎﻯ ﺑﺪﺗﺮ ﻓﺮﺩﺍ ﻧﺸﻮﺩ.ﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﻠﻮﻙ ﻳﺎ ﭘس ﺍﺯ ﻣﺮﮒ .

    ﺍﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ،ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ،ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺍﺯﺧﺎﺭﺝ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭﻟﻰ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮﺗﺮ،ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺍﺯ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﺴﺖ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺍﻣﺎﻧت اﺳﺖ که ﻤﻘﺪّس و ﺣﻖ ﺍﺳﺖ.ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﺧﺪﺍ،ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟیه ﻮﺗﻨﺰﻳل ﺒﻔﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ. ﻭ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮﻯ ﺁﻧﺮﺍ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ. ﺗﺎ ﺑﺎﺯ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ،ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺼﻮﻝ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﻌﺪﻯ ﺑﺸﺮ،ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻨﻈﺮ ﺁﻳﺪ،ﻭﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻯ ﺑﮑﻨﺪ. ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻔﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺭﺳﻴﺪ.ﻧﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻭﺗﺮﻣﻴﻤﻰ ﺑﺸﻮﺩ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻓﮑﺮ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻧﻔس ﻣﺪﺍﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﺎﺧﻠﺎﻕ ﺍﻟﻬﻰ،ﺳﺮﻳﻌﺎ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺂﻥ ﮐﻤﺎﻝ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ، ﻭ ﻧﺠﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺑﺸﺮﻳّت ﻮﮐﻤﮑﻰ ﺑﻨﺠﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﻨﻤﺎﺋﻴﻢ. ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﭽﻨﻴﻦ ﺷﮑﻞ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺧﻮﺩ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﻢ  ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻭﻫﺎﻡ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﺎ،ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ،ﺯﻳﺮ ﺯﻣﻴﻦ ﮐﻮﺑﻰ ﺳﻨﮕﻴﻦ،ﺑﻨﺎﻡ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﻟﮕﺪ ﻣﺎﻝ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺣﻖ،ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﻏﺎﻳﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭﺳﻌﻰ ﻣﺎ،ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ،ﻭ ﺣﺼﻮﻝ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻋﻘﻠﻰ ﻭ ﻟﺪﻧّﻰ ﻭﮊﻧﺘﻴﻚ ﺭﻭﺣﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺳﺖ. ﺯﻳﺮﺍ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻬﺎﻯ ﺧﻮﺭﺩ ﮐﻨﻨﺪﻩ، ﺟﺰ ﻋﮑس ﺍﻟﻌﻤﻞ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﺎﺕ ﻣﺎ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.  ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺩﻧﻴﻮﻯ ﮐﻪ ﺑﻤﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻳﺎ ﺧﻮﺩ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻨﺼﺮﻑ ﻭ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ،ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻔﮑﻴﻚ ﻭﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﻭ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺎﺩﻯ ﻭﺩﻧﻴﻮﻯ ﻭ ﺟﺰﺋﻰ،ﻭﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭﻙ ﻓﮑﺮ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻣﺎ،ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺟﺎﺋﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﺎ ﺑﮕﺬﺍﺭﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﻮﻕ ﻋﻘﻞ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﻣﺎ،ﭼﻮﻥ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻧﻮﻉ  ﺗﺎ ﺧﺪﺍﻯ ﻣﻄﻠﻖ،ﻭﻳﺎ ﺍﻣﻮﺭﻯ ﺍﺯﻟﻰ ﻭ ﻣﻠﮑﻮﺗﻰ،ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺍی ﻤﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷت ﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ،ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍﻩ ﺧﻠﺎﺹ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ،ﻭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻯ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺍﺯﻟﻰ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﻳﮕﺮ،ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻰ ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻰ ﮐﻨﻴﻢ. ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺭﺍ ﺭﺩ ﮐﻨﻴﻢ. ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻰ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﻈﺮﻯ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ،ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻟﺎ ﺟﺮﻡ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ.

    ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﻮﻟﺎﺕ ﺍﺯﻟﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺧﻮﺭﺩ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. ﻭﻟﻰ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺟﺒﺮ ﺍﻟﻬﻰ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ،ﻣﺎﺩﺍﻡ ﮐﻪ ﻏﺎﻳﺖ  ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻬﺎﺋﻰ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﻣﺎ،ﻭ ﻋﻠﺎﻗﻤﻨﺪﺍﻥ ﺑﺘﻌﺎﻟﻰ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻤﻌﻨﻰ ﺁﺯﺍﺩﻯ،ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻬﺎ ﺑﺮﺳﻴﻢ.ﻭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ(ﺑﺪﺍﻫﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ)ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ. ﻣثلا ﻫﺮ ﻭﻇﻴفه اﻯ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻔﺮﻭﺽ ﺷﺪﻩ، ﺍﮔﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺪﻫﻴﻢ،ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﻴﺮ ﻭﻣﺠﺒﻮﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﺎ ﺁﺩﻡ ﻋﺎﻗﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ.ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﺍﻣﺘﻨﺎﻉ ﻳﺎ ﺍﺧﻠﺎﻝ ﻭﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺩﺍﺩﻳﻢ، ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ،ﻭﺣﺘﻰ ﻣﺠﺎﺯﺍﺗﻬﺎﺋﻰ ﺍﺿﺎفی ﻤﻴﻤﺎﻧﻴﻢ. ﻣﻌﻨﻰ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﻭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺁﺯﺍﺩ ﺭﺍ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎﻭﺭﺩه اﻳﻢ. ﺯﻳﺮﺍ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻳﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻳﺎ ﻗﺎﻧﻮﻥ،ﻭﻳﺎ ﺣﮑﻤﻰ ﺍﺭﺯﺷﻰ ﻭﺗﮑﺎﻣﻠﻰ،ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺍﺧﻠﺎﻗﻰ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳﺖ. ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺍﺯﻟﻰ ﺍﺑﺪﻯ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﺧﻠﻘﺖ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻫﺮﻣﺮﺣﻠﻪ ﺁﻥ،ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺮﺣﻠﻪ،ﺗﮑﺎﻣﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻭﻳﻢ . ﺍﮔﺮ ﺗﻨﺒﻠﻰ ﻭ ﺗﻤﺮّﺩ ﮐﻨﻴﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎ ﺑﺮﻧﻤﻴﺪﺍﺭﺩ ﻭﻣﺎﻫﻢ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﮐﺎﺭﻯ ﺑﮑﻨﻴﻢ ﻭﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ ﻭ ﺗﻮﻟﺪﺍﺕ ﻣﮑﺮﺭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻰ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﻧﻴﺰ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ ﻭﻧﻪ ﺗﻤﺮﺩ ﻣﺎ . ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻭﻇﻳفه اﻯ ﺭﺍ ﺑﻄﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﻯ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ،ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺠﺎﺕ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﻭ ﺟﺒﺮﻯ ﺧﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪﮔﺮﻓﺖ. ﻭﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﻭﺍﺻﻞ ﻧﻤﻮنه ﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳن  اﺷﺨﺎﺹ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﮐﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻤﺮﺩ ﻭ ﺗﻨﺒﻠﻰ، ﻭ ﺣﺘﻰ ﺑﺎ ﺷﻮﻕ ﻭ ﻋﺸﻖ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺍﺟﺒﺎﺭﻯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺿﻤﻦ ﻧﺠﺎﺕ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ،ﺑﺸﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﮐﻪ ﺭﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺯﻧﺪﻩ،ﻭﺩﺭﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺩﺭﺑﺎﺯﮔﺸﺖ،ﺍﺯ ﻫﺮ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺩﻳﮕﺮﻳﻤﻌﺎﻑ ﻭﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴّﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ.

   ﻭﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻌﻠﻰ ﺧﻮﺩ،ﺣﻴﺎﺗﻰ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﻭﺣﺘﻰ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﭘﻨﺪﺍﺭ ﻫﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻭﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻭ ﻋﻴﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﻳﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﻴﮕﺮﺩﻧﺪ. ﻭﺗﻤﺎﻣﻰ ﻭﺣﺪﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺣﺪّ ﺃﻗﻞ ﺩﺭﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﻭﺣﺪﺕ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻠّﻰ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮﻯ، ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎﺟﺰاء، ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺍﺳﺖ،ﺯﻳﺮﺍ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻭﻇﻴفه اﻯ ﺗﺤﻤﻴلی اﻟﻬﻰ ﺟﺰﺋﻰ ﻭﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺩﻧﻴﻮﻯ ﺑﻮﺩ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﺑﻴﺘﻬﺎﻭ ﻋﺎﺩﺍت  ﻮﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ،ﻣﻴﺸﺪ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﻭﻇﺎﻳف ﺸﺎنه ﺨﺎلی کرﺩ. ﺯﻳﺮﺍ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﺍﻥ ﻧﺒﻮﺩﻩ . ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ،ﻭ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺧﻮﺍﺳته ﻤﻴﺸﻮﺩ،ﻃﺮﺡ ﺁﻥ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻭ ﺁﻣﺎﺭﮔﻴﺮﻳﻬﺎ ﻭﻃﺮﺡ ﺭﻳﺰﺳﻬﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎﺯ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺁﻧﺮﺍ ﮐﻨﺎﺭ ﺯﺩ.ﻭﻟﻰ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺍﻟﻬﻰ ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻰ ﮐﺮﺩ.  ﺍﮔﺮ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻈﻬﺮﻯ ﺍﺯ ﺗﮑﺎﻣﻞﻃﺒﻴﻌﻰ،ﻓﺼﻮﻝ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ،ﺩﻳﮕﺮ ﻫﺮﺗﻠﺎﺵ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﺎنه ﺨﺎﻟﻰ ﮐﺮﺩﻥ،ﺗﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣت اﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺳﻌﻰ ﺑﺘﻌﺎﻟﻰ ﺩﺍﺩﻥ،ﻭﻟﻰ ﺑﺪﻭﻥ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻰ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ،ﻫﻴﭻ ﻓﺎﻳﺪه اﻯ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ.ﻧﻪ ﺗﺮﺑﻴﺘﻬﺎﻯ ﺍﺑﺘﮑﺎﺭﺷﺨﺼﻰ، ﻭ ﻧﻪ ﺩﺍﻧﺶ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﺧﻠﺎﻗﻰ،ﻭﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ،ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﮐﺎﺭﻯ ﺑﮑﻨﻨﺪ.ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻟﻌﮑس ﺁﺷﻔﺘﻪ ﺗﺮ ﻫﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ. ﭘس ﺍﻭﻝ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﻴﻢ.ﺗﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺟﺎمعه ﺪﺭﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻌﺪ ﻫﺮﺗﻌﻠﻴﻤﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ،ﺍﻭﻝ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ،ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮﺩ. ﻭﻫﻢ ﺧﻄﺮ ﺳﻘﻮﻁ ﺟﺎﻥ ﺑﺪﻧﺒﺎﻝ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﻭﺍﻟّﺎ ﻫﺮ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﻋﻤﻠﺎ ﺍﺯ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻭﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭﻇﺎﻫﺮﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺍﺯﻋﻠﻢ ﻭ ﺗﮑﻨﻴﻚ ﺩﺍﺭﻳﻢ،ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﻴﭻ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎﻯ ﻣﺎ ﺿﺪﺍﺭﺯﺷﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻭﺭﺍﻩ ﻣﺎ ﺑﻴﺮﺍﻫﻪ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺘﻬﺎﻯ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻧﺤﺮﺍف ﺪﺍﺩﻥ ﺍﺳﺖ.ﻭﻋﻠﻢ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﻣﺎ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻓﺴﺎﺩ ﺍﺧﻠﺎﻕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮﻭﺩ.ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭﻣﻠّﻰ ﻭ ﺳﻨّﺘﻰ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺎ،ﺍﮔﺮ ﺑﻮﻇﻴﻔﻪ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰﻧﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﻋﺠﺰ ﻭ ﻟﺎﺑﻪ ﮐﺮﺩﻥ ﻫﺎ ﻓﺎﻳﺪﻫﺎﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ.ﻭﺗﻌﺼّﺐ ﺑﻴﺠﺎ ﻭ ﺗﻌﺎﺭﻑ ﺟﺎﻫﻠﺎﻧﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺳﻨّﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻣﺎ ﺣﻔﻆ ﺁثاﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ،ﺑﻠﮑﻪ ﺁثاﺭ ﺗﮑﺎﻣلی  ﻮ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﺯﻟﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ،ﻭﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺎﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺮﺍثهاﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻣﺎ، ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﺋﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻣﺮﻭﺯ،ﺑﻤﺴﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺣﻖ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺍﮔﺮ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ثاﺑﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﻭﻣﺎﺩﻩ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺭﺍ ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﻚ ﺗﻠﻘّﻰ ﮐﻨﻴﻢ، ﻫﻤﻪ ﺣﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻭﻟﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻩﺗﮑﺎﻣﻠﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺑﺪﻫﻴﻢ. ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ، ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺎﻣﻠﺎن ﺒﺮﺍﻯ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻖ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ،ﻭﺗﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻧﻬﺎﺋﻰ ﻗﺎﺋﻢ، ﻭ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺳﻠﻮﻙ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺭﺩ . ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﺍﻫﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻗﻮﻣﻰ،ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮ ﻭ ﺍﺻﻴﻞ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺳﻤﺒﻮلهاﻯ ﻋﺎﻳﺪﺍﺕ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻭ ﻣُﺪﻟﻬﺎ ﻭ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

      ﺩﺭﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻓﺰﻭﺩ،ﮐﻪ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﻋﻘﻞ ﺟﺰﺋﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﻳﺎﻥ ﻭ ﺧﻂ ﻭ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻭ ﺍﺩﺑﻴّﺎﺕ،ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﻋﻘﻠﻰ ﻭﻓﻠﺴﻔﻰ ﻭﻣﻨﻄﻘﻰ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ . ﺍﻳﻦ ﮔﻮنه اﺯﺳﻤﺒﻠﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﺑﻄﻮﺭ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﻭﺧﻮﺩ ﺑﺨﻮﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻴﮑﻨﻨﺪ.ﻭﺁﻧﻘﺪﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭﺍﺯﻟﻰ، ﭼﻮﻥ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﻭ ﺍﮔﺮ ﻧﮕﺬﺍﺭﻳﻢ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻭﻧﺪ،ﻣﺎ ﺑﺴﻘﻮﻁ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﮐﻮﺷﻴﺪه اﻳﻢ.ﻭ ﺟﺰ ﺧﺮﺍﻓﺎت ﻮ ﺍﻭﻫﺎم ﻮ ﺣﺸﻮ ﺯﺍﺋﺪ ﺫﻫﻦ ﺍﺯ ﻃﺮّﻫﺎﺕ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ. ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻗﻮﻡ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺑﻨﺪﻯ ﻇﺎﻫﺮ ﻳﻚ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺳﺖ.ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﮐﺮﺩﻥ،ﻭ ﺍﺯ چه ﭽﻴﺰﻫﺎ ﻟﺬت ﺒﺮﺩﻥ ﻭﺭﺍﺿﻰ ﺑﻮﺩﻥ.ﻫﻤﻪ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﻘﺎﻡ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺍﺯ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﻓﺮﺩﻯ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺑﺎﺯ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﺘﻐﻴﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺭﺍﻩ ﺩﺭﺳﺖ ﺣﻖ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﺑﺎﺯ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻰ ﺗﻤﺪﻥ ﺟﻤﻌﻰ ﺩﺭ ﭘﻴش هست . ﻫﻨﺮ ﻭ ﺷﻌﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﺳﻤﺒﻮل هاﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻭﺳﻠﻮﮐﻰ ﻳﻚ ﻗﻮﻡ،ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﻗﻮﻣﻰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﮐﺮﺩﻩ،ﻭ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﮑﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ،ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻗﻮﻡ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ،ﻭﻫﻤﭽﻨﺎن ﺤﻖّ ﺍﺳﺖ. ﻭﻟﻰ ﻋﻤﻠﺎ ﻭ ﻫﻤﻴﺸﻪ،ﺍﮐثرﻳّﺖ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﻭ ﺟﺎﻫﻞ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﻮﺍﻡ،ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎی الهی ﺮﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮش کرﺩه اﻧﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻤﻰ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺗﺰﮐﻴﻪ،ﻭ ﺷﺨﺼﻴّﺖ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺒﺮﺗﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﻨﻨﺪ. ﻭ ﻟﺬﺍ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺪﺍﻡ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ، ﻭﻃﺮﻳﻘﺘﻬﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻨﺎﺳب ﺰﻣﺎﻥ،ﻭﻣﻘﺎﻡ ﺗﮑﺎﻣل ﺘﺎﺯﻩ ﺍﺭﺍئه ﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﺭﻭﺵ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﻣﺘﻌﻠّﻖ ﺑﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﺻﺤّﺖ ﻭ ﺣﻖ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ،ﺣﺮﻑ ﻭ ﺍﺳﺘﺪﻟﺎﻝ ﻧﻴﺴﺖ.ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﺩﺭ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﺪ. ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﺳﻠﻮﻙ ﻭ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﺩﺭﺳﺖ ﻭﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮﺩ،ﻣﻨﺠﺮ ﺑﺸﻬﻮﺩ ﺣﻖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩﻣﻌﺠﺰﻩ ﻳﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ،ﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﺣﻘّﺎﻧﻴّﺖ ﺍﻭ ﺍﺳﺖ. ﻧﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎﺋﻰ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﺼّﺒﻴﻦ ﺟﺎﻫﻞ ﻭ ﻣﺪﺍﻓﻌﻴﻦ ﺑﻰ ﺍﻳﻤﺎن ﻘﺸﺮﻯ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ. ﺣﻔﻆ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ،باعث ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ،ﻭﻧﻴﺰ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﻥ ﻗﻮﻡ،ﻭﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﺭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﺷﺨصی اﻓﺮﺍﺩ ﮐﻤﻚ ﻣﻴﮑﻨﺪ. ﺑﺪﻭن اﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻭﻇﻴﻔﻪ،ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎی  اﻟﻬﻰ ﻭﻣﻘﺪّس ﻳﻚ ﻗﻮﻡ،ﻫﺮ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﻳﻚ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺍﻯ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺁﻧﺮﺍ ﻫﻢ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ. ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺷﺮﻕ،ﺍﮔﺮ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩﻥ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺑﮑﺸﻴﻢ،ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﺗﻤﺪﻧّﻰ ﮐﻪ ﺳﻬﻞ ﺍﺳﺖ،ﺣﺘﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﺧﻮﺩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﮐﻨﻴﻢ. ﮐﻠﻴﻪ ﺗﻤﺪّﻧﻬﺎ ﻭﻧﮋﺍﺩﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﮐﻪ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ،ﺷﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩه اﻧﺪ.ﻭﻟﻰ ﭼﻮﻥ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ،ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﮔﺮﺩﻳﺪﻧﺪ. ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻠﺎش دﻳﮕﺮ، ﺟﺰ ﻣﺸﺖ ﺑﺮ ﺳﻨﺪﺍﻥ ﮐﻮﺑﻴﺪﻥ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .

    ﻣﻌﻤﻮﻟﺎ ﻋﻘﻠﺎﻯ ﻫﻤﻪ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎﺻﻞ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮﺩ، ﻳﺎ ﺑﻘﻮﻝ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺴُﻨّﺖ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﺭﻭﺣﺎﻧﻰ،ﺍﮔﺮ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺴﻨّﺘﻬﺎﻯ ﻭﺳﻠﻮﻙ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ ﻗﺮﻧﻬﺎﻯ ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺷﺪﻩ، ﺑﺎﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻨﻘﺺ ﻭﺗﻌﺼّﺐ ﻭ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺳﺖ.ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺸﺪﻩ،ﮐﻪ ﻗﻮﻣﻰ ﺭﺍ ﺑﺴﺒﻚ ﺍﺟﺪﺍﺩﺷﺎﻥ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﺩ. ﻭ ﻫﺮ ﭘﻴﺮﻭی اﺟﺪﺍﺩی ﺪﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ،ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﻣﻰ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ ﮔﺬﺍﺷته اﻧﺪ. ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺼﺪﺭ ﺍﺳﻠﺎﻡ،ﻳﺎ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺪﻭﺭﻩ ﺩﺍﺭﻳﻮﺵ ﻭ ﮐﻮﺭﺵ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺴﺎﺩﮔﻰ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﻭﺣﻮﺍ،ﻭﻳﺎﻋﻴﺴی ﻮ ﺑﻮﺩﺍ، ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ،ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﺷﺪﻧﻰ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ. ﻭﻟﻰ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺘﻘﺪﻳس ﻭ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺳُﻨّﺘﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺕ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ،ﻭﻧﺠﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﻳﺶ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻨﻰ ﺣﻔﻆ ﻭﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻠﺎﺵ ﻭ ﺗﻘﻠّﺎﺋﻰ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﺍب ﻮ ﻟﺠﻦ ﺯﺍﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﮐﻪ ﺯﻭﺩﺗﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻓﺮﻭ ﻣﻴﺮﻭﺩ. ﺑﺎﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﻭ ﺳﻠﻮﻙ ﺑﺎ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﻮﻡ ﺫﺍﺕ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﻧﻔس ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﻰ ﺑﺨﺸﻴﻢ.ﻭ ﻧﻔس ﻭ ﺫﺍﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﻣﻴﻴﺎﺑﻴﻢ ﻭﺍﻟّﺎ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻦ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺎﻫﻮﻯ ﻧﻔس،ﺑﺎﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺑﺎﺯﻯ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩه اﻳﻢ . ﺻﺒﺤﮕﺎﻩ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻭﻧﺠﺎﺕ ﻭ ﺷﺮﺍﻓت ﻤﺎﺭﺍ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﺪ،ﻭﻇﻬﺮ ﺍﻧﮕﻴﺰه ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻔﺴﺎﺩ ﻭﺧﻮﺩﺳﺮﻯ ﻣﻴﺨﻮﺍﻧﺪ، ﻭ ﺷﺐ ﻫﻢ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺳﻮﻣﻰ،ﺩﺍﻭﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻔس ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ.(ﺗﻀﺎﺩ ﺩﺭﻭﻧﻰ)ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻭ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺕ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﺠﺎﺕ، ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻭ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻭﺣﻔﻆ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﻭ ﺭﻭ ﻣﻴﮑﻨﺪ، ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﺍﺻﻠﺎﺣﻰ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﻰ ﺗﻔﺎﻭﺗﻰ،ﻭﮔﺮﻭﻩ ﺳﻮﻣﻰ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺿﺪ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎ،ﺍﺻﻠﺎﺣﻰ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ. ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﺰﻭﺍﻝ ﺍﺳﺖ.ﺯﻳﺮﺍ ﺷﺨﺼﻴّﺘﻰ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭﻫﺮ ﻓﺮﺩ، ﻧﻴﺰ ﻭ ﻭﺣﺪﺗﻰ ﺩﺭﺑﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪﺩﺍﺷﺖ.ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺧﻨثی ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭﺗﻤﺮﮐﺰ ﻭﻫﺪف اﻳﺪﺍﻝ ﻭ ﺭﺍه ﻮﺍﺣﺪ ﻭ ﻣﻘﺼﺪﻯ ﺣﻘﻴﻘﻰ ﺍﺯﻟﻰ ﺍﺑﺪﻯ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ . ﻣﮕﺮ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ،ﮐﻪ ﻣﺪﺍﻡ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ،ﭘﺶ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ، ﻭﺁﻧﺮﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻴﺪه اﻧﺪ.

     ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻣﻮﺿﻮﻋﻰ ﺩﺭ ﻣﺒﺤث ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻭ ﺗﻤﺪن ﺘﺎﺭﻳﺨﻰ،ﺑﺠﺰ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﺴﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻧﻘﺶ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻭﻝ ﻧﻴﺴﺖ . ﻭﺑﻘﻴﻪ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺎﺩﻯ ﺷﺪﻩ،ﻭ ﻣﺴﺨﺮﻩ ﺷﺪﻩ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﻮﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﻠﺎﺷﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻓﺮﺩﻯ،ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻠﺎﺵ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻄﺢ ﺯﻳﺮﻳﻦ ﻭ ﺣﻘﻴﺮ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺍﺳﺖ.ﻭﺳﭙس ﺣﻘﺎﺭﺕ ﮐﻞ ﻗﻮﻡ ﻭﺟﺎﻣﻌﻪ . ﺷﺮﻗﻴﺎﻥ ﻭ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﻧﺪﻳﺸﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺎﻫﻢ،ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻏﺮﺏ ﺯﺩﮔﻰ ﻭ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻯ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎﺩﻯ ﻏﺮﺑﻰ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﺧﻠﺎﻑ ﺳﻨّﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻭ ﺣﺘﻰ ﻓﻄﺮﺕ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻞ ﮐﺮﺩه اﻧﺪ، ﮐﻪ ﺭﺍﻫﻰ ﺑﺠﺎﺋﻰ ﻧﻤﻰ ﺑﺮﻧﺪ.ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﻠﺎﻍ ﮐﻪ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ،ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ،ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺷﺪ. ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻨثی ﺷﺪﻩ،ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ،ﺍﺯ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺒﺘﺬﻝ ﻭ ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ.ﻭ ﺣﺘﻰ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻯ ﻭ ﺳﻨّﺖ ﻭ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻣﺴﺨﺮﻩ ﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺑﺪﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﻋﻠﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ،ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺪﺭﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﻫﺎﺗﻰ ﻭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ،ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﺪﺁﻟﻴﺴﻢ ﺫﻫﻨﻰ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﺑﺎﻫﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺑﺎﺯﻳچه اﻯ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻣﺘﺰﻟﺰﻝ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻴﺮﺕ ﻓﮑﺮﻯ ﻭ ﺭﻭﺣﻰ ﻭ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻰ،ﻭ ﺑﺎﻟﺄﺧﺮﻩ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻤﻬﺎﺟﺮﺕ ﺑﺴﺮ ﺯﻣﻴنﻬﺎﻯ ﻏﺮﺑﻰ،ﻭ ﺧﺴته ﻮ ﻣﺘﻨﻔّﺮ ﺷﺪﻥ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻭ ﺁثاﺭ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻭﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﻘﻮﻁ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﻭﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻭﻓﮑﺮ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺍﺳﺖ. ﺷﺮﻗﻰ ﮐﻪ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﺑﺮﺗﺮﻧﺪﺍﺷته ﺒﺎﺷﺪ، ﺑﺘﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺮﻣﻰ ﻳﺎ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ . ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻘﻬﻘﺮﺍ ﺭﻓﺘﻦ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ.ﺗﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﻧﻴﺰ ﺭﻭﺣﺶ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻭ ﻣﺴﺦ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﻳﺪ. ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻗﻬﻘﺮﺍﺋﻰ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﺠﺰ ﻣﻌﺪﻭﺩﻯ ﻭﺍﺻﻞ ﺍﻟﻬﻰ ﻭ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ،ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻰ ﻇﺎﻫﺮﺍ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺪﮔﺮﮔﻮﻧﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺗﻤﺪﻥ ﻣﻨﺤﺮف ﺸﺪﻩ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ،ﻭ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ ﻭ ﻋﻘﻞ ﻭ ﻓﻬﻢ ﺟﺪﻳﺪﻯ،ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻧﻄفه ای  ﺩﺭ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﮑﺎﺭﻧﺪ، ﺗﺎ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻄفه ها ﺯﻳﻨﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﺰﺭﻋﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎی الهی ﺒﺮﺗﺮ ﺍﺯﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎی ﺪﻳﮕﺮﺍﺳﺖ.  ﺍﻟﺒته اﮔﺮ ﻋﺎﻗﻠﺎﻥ ﻭﻣﺴﺘﻌﺪﺍﻥ ﻗﻮﻡ،ﻫﻨﻮﺯ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﭘﺎﻙ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻗﻮﻡ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ،ﺍﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻭ ﺯﻭﺍﻝ ﺣﻔﻆ ﮐﻨﻨﺪ، ﻳﻌﻨﻰ
ﺗﮑﺎﻣل ﺮﻭﺍﻥ ﻭﺳﻮﺍﺩ ﺑﺪﻫﻨﺪ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺣﺘﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻏﺮﺑﻴﺎﻥ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺩﻟﻴﻞ ﻭ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ، ﮐﻪ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎﻯ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﻭﻫﺸﺪﺍﺭﻫﺎ ﻭﺍﻋﻠﺎﻡ ﺧﻄﺮﻫﺎﺋﻰ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ.ﻭ ﻟﺰﻭﻡ ﺑﺒﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺴﻨّﺘﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ . ﻧﻪ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻋﺎﺩﺕ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﻨﻨﺪ. ﻭﻣﺎ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻋﺒﺮﺕ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ،ﻭ ﺑﻬﻮﻳّﺖ ﺍﺟﺪﺍﺩﻯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﻨّﺖ ﺗﮑﺎﻣﻠﻰ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﻢ. ﻭﻟﻰ ﻣﺘﺄﺳّﻔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ،ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺒﺮﺕ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎﻯ ﻧﻴﺴﺖ،ﻭﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ.ﺯﻳﺮﺍ ﻳﮑﺎﻳﻚ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ،ﺍﮔﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻧﻔس ﻭ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﺩﺭ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺪﺍﺭﻳﻬﺎﺋﻰ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮑﺎﻳﻚ ﺍﻓﺮﺍﺩ،ﻭﺍﻭﻝ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ،ﺍﻳﻦ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﺴﻨّﺖ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﻗﻮﻣﻰ ﺧﻮﺩ،ﻭ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎﻯ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺑﺮﺳﻴﻢ. ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮐﻤﺎﻝ ﺧﻮﺩ،ﮐﻤﻚ ﺑﺒﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭﮐﻤﺎﻝ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﮐﻨﻴﻢ. ﺗﺎﺷﺎﻳﺪ ﻧﻬﻀﺘﻰ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺣﻔﻆ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ.ﻭﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﻄﻔﻪ ﺍﻯ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﻴﺪﺍﺭﺍﻥ،ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮕﻞ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺳﻨّﺘﻬﺎﻯ ﻫﺮﺯ، ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻓﺮﺩﺍ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪی ﻤﻴﺸﻮﻧﺪ که همه  ﻫﺮﺯﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﮑﻨﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺯﻧﺪ .ﻭﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺳﻨّﺘﻰ ﺑﺮﺗﺮ ﻭﺯﻧﺪﻩ ﺗﺮ ﻭ ﺍﺻﻴﻞ ﺗﺮ،ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺟﺪﺍﺩﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩﻳﻌﺖ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﭘﻴﺪﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﻭﻟﻰ ﺍﻓﺴﻮس ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ (ﻗﻠﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﺂﺧﺮﻳﻦ) ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺟﺎﺭﻯ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺯ ﺑﺮﻭﺯ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﮐﻤﺘﺮ،ﻭﺧﻮﺵ ﺧﻮﺍﺑﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﮕﺮﺩﺩ.ﻭلی ﭽﺮﺥ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻭ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﮐﺎﺭ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ، ﻭ ﻣﺪﺍﻡ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻫَﺮَس ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺰﺭﻋﻪ ﺩﻧﻴﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻭ ﻋﻠﻒ ﻫﺎ ﻭﻧﻴﻤﻪ ﺭﺳﺘﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻰ ﭼﻴﻨﻨﺪ،ﺗﺎ ﺟﺎ ﻭ ﺷﺎﻧس  آﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﺬﺭﻫﺎ ﻭﻧﻄفه هاﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺑﮑﺎﺭﻧﺪ . ﻭﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﻳﻦ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭﻫﺸﻴﺎﺭﻯ ﻧﺮﺳﻴﻢ،ﺩﺍس ﻣﺮﮒ ﻭ ﮐﺎﺑﻮس ﮐﺎﺭﻣﺎﻫﺎ،ﻭ ﺣﺘﻰ ﻧﺴﺦ ﻭﻣﺴﺦ ﻭ ﻓﺴﺦ ﻭ ﺭﺳﺦ ﻭﻭﺳﺦ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺭﻭ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺎ،ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭ ﻓﺮﺩﺍ ﻓﺮﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﻴﺪ. ﻧﺠﺎﺕ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﺼﻞ ﻧﻮﻋﻰ،ﻭ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﺷﻬﻮﺩﻯ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭ ﺍﻟﻬﻰ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺍﺻﻠﻰ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﮐﻤﻚ ﺑﻨﺠﺎﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺟﻨﺒﻰ ﺑﻌﺪﻯ ﺍﺳﺖ .

     ﻣﻠﺎﺣﻈﻪ ﻣﻴﮑﻨﻰ ﻋﺰﻳﺰﻡ،ﺍﺯ ﻫﺮ ﺭﺍﻫﻰ ﮐﻪ ﺑﺮﻭﻳﻢ ﺑﺎﺯ ﺑﻪ ﺭﻡ ﻳﺎ ﺍﻭﻡ ﻣﻴﺮﺳﻴﻢ. ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﻗُﻢ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻡ ﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺴﻠﻮﻙ ﺍﻟﻬﻰ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ.ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺕ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭﻟﺎﻳت ﺒﻌﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ﺍﻣّﻰ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻭﻭﺳﺎﺋﻂ ﻋﺒﺎﺩﻯ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ،ﺑﺮﺍﻯ ﮐﺴﺐ ﺷﻬﻮﺩ.ﻭﻧﻪ ﺍﻣﺎﻣﺎﻧﻰ ﭼﻮﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﻭﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﭼﻮﻥ ﺁﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻋﺎﺷﻖ ﺗﺤﮑّﻢ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺟﻴﺎﻥ ﻗﻮﻡ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺎﻣﻠﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﮔﺮﭼﻪ( ﺧﺎﻧﻘﺎﻩ) ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ، ﻗﺒﻠﻪ ﺗﻮﺳّﻞ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻋﺼﺮ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ، ﺍﻣﺎﻡ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰﻣﺎﻧﻰ،ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻬﺪﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﺍﺳﺖ . ﺁﻥ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﮐﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻯ ﻏﺮﺏ، ﻭﺯﺭﻕ ﻭ ﺑﺮﻕ ﺁﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻓﺮﻳﺐ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻭ ﮔﻴﺞ ﮐﺮﺩﻩ،ﻫﻤﻴﻨﺶ ﻋﻴﺐ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﺑﺪﻯ ﻏﺎﻓﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺍلاّ  ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺳﻠﻮﻙ ﻭ ﻧﺠﺎﺕ،ﻫﻨﻮﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﺑﺎﻗﻰ ﺍﺳﺖ.ﻭ ﺣﺘﻰ ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﺍﺻﻠﺎﻥ ﺍﺳﺖ،ﮐﻪ ﺍﺯ ﺗﻤﺪن ﺴوء ﺍﺳﺘﻔﺎﺩه ﻫﺎﻯ ﺷﺨﺼﻰ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﻠﮑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻭ ﺧﻴﺮ ﺭﺳﺎﻧﻰ ﺑﺪﻳﮕﺮﺍﻥ،ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻯ ﻭ ﺯﺭﻕ ﻭ ﺑﺮﻕ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻫﺪﺍﻳت ﻤﻴﮑﻨﻨﺪ.ﺭﺍﻫﻰ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﮐﺮﺩﻡ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﺯ ﺭُﻡ ﻭ ﻗُﻢ ﻭ ﺧُﻢ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ،ﻭﻟﻰ ﺑﺪﺭﻭﻥ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ ﻧﻈﺮ ﮐﻦ،ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻝ ﺗﻮ،ﺭﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﻢ،ﻗﺎﺋﻢ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻬﺪﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﮐﻪ۵۵ ﻗﺮﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ.ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ،ﻭﻫﻤﺎﻥ ﺧﺪﺍﻯ ﻣﺸﻬﻮﺩ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺤﻤﺪﻯ،ﻭﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻰ ﺑﺄﺑﺪﻳّﺘﻰ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﺑﺮﺳﻰ،ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﻣﻬﺪﻯ ﻣﻮﻋﻮﺩ، ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻰ ﺑﻨﻮﺭ ﺭﺏّ ﺭﺣﻤﺎﻥ،ﻳﺎ ﺭﺏّ ﺍﻟﻨﻮﻉ ﻭﺍﻳﺪﺁﻝ ﮐﻤﺎﻝ ﻧﻮﻉ ﻓﻮﻕ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺳﻰ.ﻭ ﭘس ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﺻﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﻋﺮﺵ ﺭﺏّ ﺑﺎﺯ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻰ.ﻭﺗﺎ ﺃﺑﺪ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻭﻯ.ﻭﻭﻳﺰﺍﻯ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻋظﻴﻢ،ﻫﻤﺎﻥ ﺷﻬﻮﺩ ﻗﺎﺋﻢ ﺍﺳﺖ.ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭﺗﻨﻬﺎ ﺑﻄﺮﻳﻘﺖ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻣﻮﻟﺎ ﻋﻠﻰّ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﻭﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺎﻟﺐ ﻟﻘﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭﻟﻰ ﺍﻟﻬﻰ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ،ﮐﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻋﺒﺎﺩﻯ ﻭ ﺳﻠﻮﮐﻰ ﻭ ﻋﺸﻖ ﻭﺭﺯﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ.ﻭ ﺷﻬﻮﺩ ﻫﻔﺘﻢ ﻋﺮﺵ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﮕﺎﻥ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺑﺨﻠﻖ ﺍﺳت ﻮ ﺷﻬﻮﺩ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺑﺸﺮﻯ ﻧﻴﺴﺖ .